By; Sang Uk Cung
Biahmaithi
Paul nih
2 Timite 4:3 ah a rak chim cangmi cu,“Cawnpiaknak a hmanmi(Sound doctrine)kha
mi nih an ngaih duh lo i, anmah duhnak tu kha an zulh i anmah theih duhmi
chimtu dingah cawnpiaktu an i lak hna lai caan kha a phan lai” tiah a rak chim
bantuk in cawnpiaktu tampi nih thlacamnak kong ah baibal nih zeitindah a kan
cawnpiak timi zoh ti loin mahduh ning tu kha baibal chirhchan pek riangmang in
cawnpiaktu tampi an um. Sihmanhsehlaw nang nih cun cawnpiaknak a thami(Sound
doctrine) kha na cawnpiak hna lai (Titus 2:1) tiah kan hmuh bantuk in zeitindah
thla kan cam lo ding timi kong ah mahduh ning siloin Baibal nih zeitindah a kan
cawnpiak timi tu kha a thar in van zohthan dingah kan sawm hna.
Biakam hlun:
Profet
Isaiah hmangin Pathiannih Isaiah 45:11 i, bia a phung ning cun, Bawipa Isreal Pathian
thiang, hmailei thil umtu ning a sersiamtu nih, “ ka fa le kong ah zei hmanh
bia naka hal awk a si lo; cun khaka na ti awk a si lo, khakha na tuah awk a si,
ti zong ah naka chimh awk a si lo” tiah kan hmuh. Hi bia hi KJV baibal ah
“command ye me”, cun NIV baibal ah “Do you give me order about the work of my
hands?” tiah “Command le Order” biafang an hman. Chim duhmi cu Pathian sinh
thla kan cam tiah “nawlpek”(commandle Order) phun in cam hrimhrim lo
ding kha a kan cawn piak.Jeremiah 29:12 ahcun, “Nan ka hal i ka sinah thla nan
cam ahcun nan bia kan ngeih piak hna lai”. Salm 2:8 ahcun, “ka hal law, miphun
vialte hi nangmah kan pek dih lai”. Ka “hal”
a ti ko. “nawlpek” phun in thlacam a
ti lo.
Biakam thar:
Jesuh
kha tah aihramnak le mitthli (Hebrew5:7) he lungfak ngai in fa piin Gethesemane
dum i thla a cam lio ah khan vawlei ah a bawk i, “ka pa, a si khawh ahcun hi
hrai hi ka thial piak ko. Sihmanhsehlaw keimah duhmi cu si hlah seh, nangmah
duhmi tu si seh” tiah thlacam.Hi ti thla a cam lio ah a thlan hi vawleiah thi
dor bantukin a thla.(Matt. 26:36-46, Mar.14:32:42, Luke 22:39-46).Hi tluk in
Jesuh nih a minung sining in a tih tukmi a si nain thla a cam tikah “ nawlpek”(command
le order) phun in ka khat hmanh thla a cam lo.
Khrihfa
mi nih “Zumhnak in thlacam” kan timi cu Jesuh khrih a ka tuahpiak ko lai timi
ruro ruah chan i, “na damter cang caah nan min kan in thangthat” ti phun in
“nawlpek”in thlacam hi hlawh tlinnak a si hlei lo.
Zumtu
nih kan theih peng awk a herhmi cu Pathian sinah thla kan cam tikah kan
thlacamnak a kan let ning hi a phunphun a si tawn. A caan ah cun “Yes” a ti i,
a kan leh colh. A caan ah cun “No” a ti ko. Cun a caah ah cun “Wait” “hngak
rih” a ti mi zong a um. Cucu Khrihfa nutling
patlang a si cangmi hna nih cun ani
fiang dih. Hringtu nu le pa nih kan fale kha “Zeitikahdah ka pek lai?, Zeidah
ka pek lai? timi kha an hngal bantuk in, kan Pahtian chinchin nih cun kan caah
zeithil poah hi a tha leiah a kan serpiak ko ti kha kan i ruah chih peng ding
tu kha a si.
Thlacam
hi Pathian lungthin thlen a si lo. Kanmah tu kha amah Pathian tinhmi in kan
nunkhawhnak dingtu caah kanmah thlennak a
si deuh. Paul nih thlacam lehnak kong ah a chimmi cu, “ Aka lehmi cu, “ kavel
hi na caah a za ko, zeicatiah ka thawnnak cu derthawmnak ah hin a lang,” ti a si. Cucaah cun Khrih thawnnak nih a ka huhphenh ti kha ka hngalh nakhnga, ka
derthawmnak ah hin lunglawm tein kaa porhlaw cang. “ Ka derthawmnak ah
siseh,nihsawhnak le harnak le hremnak le teminnak ka hmuhmi ah siseh, Khrih
ruangah kaa lawm ko; zeicahtiah ka derthawm tikah hin ka thawn a rak si”2 Korin
12:9- 10) tiah a ti.
Cawnpiaktu
cheukhat nih an chimmi cu, “nangmah nawl si ko seh” ti le “kan in hal kan Pa
Pahtian” tiin thla a cam mi cu,“Piangtharlo thlacam” or “zumhnak a ngeilomi
thlacam” a si tiah an cawnpiak lengmang. Cu bantuk a cawnpiaktu le a zumhve mi
na si ahcun a tanglei hi tha tein rak ruat.
Thla na cam tikah Pathian kha “nawlpek”(command
phun le Order phun” a simiphun in thlacam hi tha tein ruah ahcun midang nakin
zumhnak fek bia a si hlei lo. Zumhnak ralchiat tu a si deuh. Khrihfami nih
zumhnak in thla kan cam kan ti tikah Jesuh thlacam bantuk in a hal in kan hal
awk le a donghnak ah kan chimh awk hrimhrim
cu “Nangmah nawl siseh” timi tu hi zumhnak a fekmi or Piangthar thlacam a si deuh
lo maw?Jesuh nih a kan damter lo zongahor a kan pek lo zongah,zei thil paoh hi ka caah
bawipa nih a thabik in a ka lehmi a si ko timi hei zumh khawh tu khi “zumhnak
pisal or Piangthar nun” taktak cu a si.
Pathian
kan zumh kan ti tikah zumhnak mit in a ka tuahpiak ko lai ti peng lawngzong khi
a si lem lo, a ka tuahpiak lo zongah kan Pathian cu kan hlaw hlei lai loti
khawhnak zumhnak tu khi Jesuh khrih thlacamnaknun i a kan cawnpiakmi a moro tu a si. Zumhnak kongah Shadrak, Meshak le Abeldnego
nih cun Nebuchadnezzar siangpahrang pa cu an rak chimmi cu mei phun in kan
Pathian nih a kan lutter lo zongah na Sui Milem cu kan bia hlei lai lo tiah an
rak ti ko.(Daniel 3:16-18).
Jesuh nih thlacam a kan chimhmi:
Matthai
6:9-13ahkan hmuh. Cucu,“Vancung khua i a um kan Pa,Na min thiang cu upat si ko
seh;Na pennak cu rung tlung ko seh, Vancung ah na duhnak an tuah bangin Vawlei
cungah hin tuah si ve ko seh. Ni fate kan herhmi rawl cu nihin zongah hin kan
pe tuah… etc. Hi bawipa thlacamnak kan zoh zongah “halnak” phun lawng te a si ko. Baikam thar cauk chung dang dang kan zoh than
lai:
1.
Mark
11:24 ahcun, “thlacam in nan halmi
thil poah kha ka hmuh cang, tiah zum u law, nan halmi poah kha nan hmuh ko
lai.”( kan hmuh cang ti kan zumhnak ruangah nawkpek phun in thlacam ding a si lo).
2.
John
3:22 ah cun, “amah nawl kha kan ngaih cale a duhmi kha kan tuah caah kan halmi poah kha kan hmuh”.
3.
John
5:14-15 ahcun, “Amah duh ning in kan halahcun kanhalmi
poah kha a kan pek hrimhrim lai ti kha kan zumh caah Pathian cu tihnak zei hmah
um lo in kan fuh ngam; cun kan halmi kha a kan theih piak ti kan hngah ahcun
kan halmi poah kha a kan pek ko cang ti zong kha kan hngalh fawn.
4.
John
15:7 ahcun, “ ka chung i nan um i ka bia kha nan chungah a hmunh ahcun, nan
duhmi poah kha nan ka hal lai i nan
hmuh ko lai”.(Thlacam hlawh tlinnak taktak cu Khrih Jesuh he kan i pektleihnak
tu ah hram a bunh).
5.
John
14:14 ah cun, “zeipoah kan min in nan ka hal
ahcun ka tuah lai” tiah a ti.
6.
Luke
11:9 ahcun, “hal u law pek nan si
lai, kawl u law nan hmuh lai, king u law innka cu humpiak nan si lai”
7.
James
4:3 ahcun, “Cun nahal tikah nan hmu
kho lo, zeicah tiah nan i tinhmi kha a tha lo” a ti. A dang baibal caang tampi a um rih.
A
cunglei baibal caang kan zoh tikah “ HAL”
timi a si ko.nawlpek(order or
command)phun in thlacam uh a ti hrimhrim lo.
Biadonghnak:
Pathian
cu ka pa a si. Kan nih cu a fale kan si. kan duhmi kha kan hal lai, a hmaiah
kan tah hnawh lai,kan sual kan i phung lai, asinain zeitik hmanh ah namnek
phun a simi “Nawkpek”(command le order)phun
in thlacam hlah. Malakhi 1:6 ahcun, “fa nih a pa kha a upat i, sal nih a bawi
kha a tih. Pa ka si ahcun khuazeiah dah nan ka upatnak cu a si khun?” Bawi ka
si ahcun khuazei ah dah nan ka tihnak cu a si kun?tiah Bawipa nih a ti. Kan mah
hi Pathian fa, Pathian sal cu kan si. Thla kan cam tikah “Bawipa nangmah nawl
si ko seh” ti thla kan cam hi kan
zumhnak a tlawm bia le kan piangthar lo bia a si hlei lo. A taktak tiah cun Khrihfa
a simi paohpaoh nihkan zumhnak dihlak le bochannak dihlak he Pathian sinah kan
hal ding tu a si. Pathian nih kanmah nak in kan herhmi a thei deuh. Kanmah nih nawlpek phun asimi bia ( command or
Order) hi thlacamnak ah kan hman awk a si lo. Jesuh nih thlacamning le thlacam
a kan cawnpiak ning tu hi kan i zohchih peng awk a si.
Pehthan
ding…
Sang Uk
Cung
Serampore
College
Kolkata,
India. Ph: 8013946604