Thursday, 11 July 2013

Zisuh A Kan Fialmi “Dawtnak Nun”

Sermon By; Evan Ceu Mang

Matthai  22:37-39,   Luka  10:27-28
Na innpa cu nangmah naa dawt bantukin na dawt lai, ti hi a si. Matthai  22:39. Cucu va tuah law na nung lai, tiah a ti. Luka  10:28.
          Zisuh khrih nih zumtu hna kan nun ram ah si hna seh, ti a kan duhmi le a kan fialmi hi, nihin zumtu hna nih kan tuah hna in ka nun ram ah kan i nunpi hna maw, I chek tuah hna u sih. Zisuh nih a kan fialmi le si ter a kan duhmi hna hi kan tuah rih hna lo i kan nun ram ah kan i nunpi rih hna lo a si ahcun nihin zumtu khrihfa mi hna kan nun hi a poi taktak mi thil ah kan cang ko lai.
Bawipa Zisuh nih a kan fialmi “Dawtnak Nun”


          Zisuh nih cun, “Bawipa na Pathian cu na lungthin dihlak le na ruahnak dihlak le na nunnak dihlak in na dawt lai” ti hi a si. Cucu Zisuh nih “A ngan bik le a biapi bik nawlbia” ah a chiah. Zisuh bia bantuk tein kannih zumtu vialte nih Bawipa Pathian cu kan lungthin dihlak kan ruahnak dihlak kan nunnak dihlak cun kan daw taktak hna maw. Zisuh nih le, amah Bawipa Pathian dawt hi a kan fialmi a si fawn, kannih zumtu khrihfa vialte nih kan dawt lo a si ahcun zumtu khrihfa kan si nak hi i ruah ngaingai kan hau lai. Zumtu khrihfa vialte nih dawtnak nun hi kan ngeih khawh hna lo a si ahcun zeitindah Bawipa Pathian nih cun a kan dawt khawh ve lai i, dawtnak thluachuah cu kan hmuh khawh hna lai. “Pathian nih a ka dawmi cu ka khamh hna lai i a ka hngalmi cu ka huhphenh hna lai. An ka auh tikah ka leh hna lai i harnak an in tikah ka umpi hna lai. Laksawng ah nun sau ka pek hna lai i ka khamh hrimhrim hna lai, a ti. “Psalm 91:14-16” Cucaah dawtnak nun hi Pathian zong nih a kan duh piakmi a si i, a fapa Zisuh khrih zong nih a kan duh piakmi le a kan fialmi a si bantukin le, dawtnak nun hi a ngan bik nawlbia le a sang bik ah an chiahmi a si caah, kannih zumtu khrihfa vialte hna nih cun kan nunnak hram pi ah hin dawtnak nun cu kan ngeih ding le kan i nunpi ding cu an si ko lo maw. Luka chung zongah kan hmuh bantukin- “Phungbia cawnpiaktu saya pakhat zong nih zungzal nunnak chung i a luh khawh nakhnga dingah Zisuh kha bia a hal, Zisuh nih cun cathiang nih zeitindah zungzal nunnak chung i na luh khawh nakhnga dingah an chimh i, zeitindah a sullam naa lakning a si, tiah a hal- Mipa nih cun a leh i, “Bawipa na Pathian cu na thinlung dihlak na nunnak dihlak le na thazaang dihlak le na ruahnak dihlak in na dawt lai i, na innpa zong kha nangmah naa dawt tlukin na dawt lai. a tiah tiah a ti” Zisuh nih cun a leh i, “Na bialehnak ahmaan; cucu va tuah law na nung lai, tiah a ti” Hi bia hi mipa nih a chim khawh le cangka in Zisuh nih a lehmi cu- cucu va tuah law na nun ko lai a ti. Zisuh bia bantuk tein kannih zumtu vialte nih hihi kan tuah khawh hna i kan i nunpi hna a si ahcun nunnak kan hmu lai i, Pathian dawtnak thluachuah cu kan nun ram ah a lang ko lai.
          Zisuh nih pakhat nak ah a kan fialmi cu amah Bawipa Pathian dawt hi a si i, pahnihnak ah a kan fialmi cu kan innpa dawt hi a si. “Bawipa na Pathian cu na lungthin dihlak le na ruahnak dihlak le na nunnak dihlak in na dawt lai. ti hi a ngan bik le a biapi bik nawlbia a si. A hung changtu biapi nawlbia cu, cu bantuk tthiamtthiam cu a si i, ‘Na innpa cu nangmah naa dawt bantukin na dawt lai’ ti hi a si. Zisuh nih hi dawtnak nun a kan fialmi hi kan tuah kho hna in kan innpa cungah dawtnak cu kan ngei taktak hna in kan dawt hna maw. Hika ah naa innpa a timi hi khua kan saknak kan in le kan lo i, innpa le lo pa khi a chim duhmi a si lo. Nihin kan pawngah a um ve mi kan hmuh zungzal mi hna kan hawi nu kan hawi pa hna le sikfak santlai lo, mi chanbau le, tlamtling lo, mihrut le miaah, ngakttah le nuhmei le pahmei hna khi an si. Cu hna cungah cun kannih zumtu vialte nih hna Zisuh nih a kan fial bantukin dawtnak thinlung le dawtnak nun cu kan ngei hna maw. Nihin ah Zisuh nih a kan fialmi amah Bawipa Pathian dawt le kan innpa dawt hna hi kan nun ah le kan thinlung ah le kan tuah sermi hna ah kan ngeih rih hna lo a si ahcun, zumtu khrihfa kan si nak mual a ngei hrimhrim lai lo hih.
Cucaah kannih zumtu khrihfa vialte nih Zisuh nih kan nun ram ah a kan duh piakmi le a kan fial bantukin dawtnak nun le dawtnak thinlung hna hi ngeih i zuam hna u sih law, mi cungah dawtnak in an herhmi thil va tuah piak hi i zuam hna u sih. Cucu kan thluachuahnak a si lai i kan i lawmhnak a si lai.
Pakhatnak ah amah Bawipa Pathian daw hna u sihlaw, a caah zumhtlak in nung zungzal hna u sih. Pahnihnak ah kan innpa- ngakttah, sikfak, mi chanbau tlamtling lo, hmuinu hmuipa, hi daw hna u sih. Cucu zumtu kan nun ram ah Zisuh nih a kan fialmi le a kan duh piakmi a si.
Pathian duhnak tuah kha nan duhnak ngan bik i a chiami cu, Lunglawmmi nan va si dah; Pathian nih nan duhnak cu a tlinter lai. Midang cungah zaangfahnak a ngeimi cu lunglawmmi nan va si dah; Pathian nih an zaangfah hna lai. Matt 5:6.7
Pathian nih a biareltu vialte kan nunnak ah thluachuahnak kan pekpiak ko seh.
                     Kan Zumh Ah Cun Khamh Kan Si" Rom 10;8.10
          Nihin Lai miphun vialte hna hi nitin kan nunnak ah kan i buaipi tawn ngaimi cu khamhnak kong hi a si. Zei ruangah dah cu khamhnak kong cu mi tampi nih kan nunnak ah kan i buaipi tawn kan ti ahcun kan zumhnak ruangah a si. Zei ruangah dah zumhnak hi mitampi nih kan ngeih khawh taklo kan ti ahcun kan nunnak ah Pathian biatak hi kan i nunpi taktaklo caah le Pathian kha kan nunnak dihlak kan thinlung dihlak kan ruahnak dihlak kan thazaang dihlak in kan biak lo caah a si. Khamhnak  cu aa buai in buaipi ding a si lo aa zumh tuin zumh ding a si. Kan bible thimmi ah kan hmuhmi cu “Pathian bia cu na pawngte ah a um ko, nan lei cung le nan lung chungah a um ko, cu bia cu kan zumh kha a biapi a ti” Cusi caah khamhnak nun hi kan co cang ti kan i hngalh khawhnak cu zumhnak in kan nung i zumhnak kan ngeih hi a si ko. Khamhnak kan hmuh khawhnak dingah hin zumhnak nun kan ngeih khawhnak dingah kan zumh dingmi Pathian bia hi lamhlatpi ah a um lo. Atu nihin kan pawngte ah a um ko. Kan pawngte ah a um lawng si loin kan lung chung hrimhrim ah a rak ummi kha a si. Cucu kan pawngte le kan lung chungah a rak ummi Pathian bia cu kan zumh ahcun khamhnak kan hmuh lai i khamh kan si ko lai.
          Cun khamhnak hi kan hmuh khawhnak dingah hin a har mi a si lo."Rom 10;9" ah kan hmuhmi cu, “Nan kaa in, Zisuh cu Bawipa a si tiah nan ti i amah cu Pathian nih mithi hna sinin a thawhter tiah nan lung in nan zumh ahcun khamh nan si lai” tiah a ti. Cu bantuk in nihin kannih lai miphun vialte zong nih nitin kan nunnak ah khamhnak kongah kan buai tawnmi hna kha tampi buai ti loin "Zisuh cu kan lung chung in le kan kaa in a kan khamh kho tu a si tiah kan zumh ahcun khamh kan si ko lai” Cucu amah bia a si. “10;10” ahcun; “Zeicahtiah kan lung in kan zumh i Pathian he i remnak kan hmuh; Cun kan kaa in Zisuh cu kan zumh tiah kan chim ahcun khamh kan si” a ti. Cucaah nihin ni ah kannih lai miphun zumhtu khrihfa vialte nih kan nunnak ah kei hi khamhnak ka hmuh cang maw khamh ka si cang maw tiin lung fiang loin aa ummi kan um rih hna a si ahcun, Atu cu Zisuh cu a ka khamhtu a si tiah kan zumh a si ahcun khamh lawmhnak cu kan hmu lai i kan hna a ngam lai i khamhnak kongah kan buai ti lai lo. Zisuh cu kannih vialte a kan khamhtu a si bantuk in kei cu khamhmi fa ka si cang tiah kan zumh a si ahcun khamh kan si ko.



       Lung Donghnak Hnu Leiah Pathian A Phuang Tawn
                                  Exodus  14:13.14

Bawipa nih nan ral cu an dohpiak hna lai nannih cu zeihmanh nan tuah a herh lai lo.a ti,"Exodus       14:14"

          Zumtu hna hi nitin kan nunnak ah lung hna bei dong in kan um caan a tampi lai. Asinain kan lung hna bei aa dongh caan zongah zaangder in kan umawk a si lo. Zeicahtiah kan Pathian hi minung kan lung hna bei aa dongh hnu pin leiah khin kan sinah a phuang tawn.

          Isarael miphun hna kha Moses nih Izipt ram in a chuahpi lio hna kha vun philh hna hlah u sih. Isarael miphun cu Moses nih Izipt ram in aa chuahpi hna lio ah khan lung hna bei dong taktak in an rak um. Cu lung hna bei dong taktak in an rak umnak cu zeidah a si kan ti ahcun Izipt in tlawmpal an kalah khin an hmai leiah "RILI sen" a rak um cu an hmai i rili sen cu tan ding an si nain anmah mi nung tthawnnak in tan khawh ding mi a rak si lo. Cu an hmai i rilisen cu anmah tthawnnak in tan khawh ding a si lo. Cu an hmai i rilisen anmah minung tthawnnak in tan khawh ding a si lo lio zeitindah kan um lai tiin lung hna bei dong in an um lio ahcun an hnu leiin  Izipt ralkap nih tleih dingin le dohding tukding in le thahding in an rak dawi than ve cuahmah hna. Cu lio ahcun Isarael miphun hna cu an caah luatnak a um ti lo i annih caah cun thihnak lawng aa tang ko cang. Isarael miphun cu an hnu leiah thihnak an hmai leiah thihnak thihnak le thihnak karlakah an um i zeitikah dah kan thih dihte lai tiah thihnak hngakin an rak um i an lung hna bei cu aa dongtuk hringhran cang an lung a donghtuk tikah an hruaitu a si mi Moses sinah cun an zai, Moses cu an thawh i Moses Izipt ramah thlan a um lo caah maw hikaah hin maw kan thih dih ko lai tiah an rak ti i, Isarael miphun cu lung hna bei dongtukin an um, cu lio ahcun Pathian nih a philh hna lo i “Pathian cu minung  lung hna bei a dongh hnu pin leiah a rak i phuan tawn bantuk in Pathian cu Isarael miphun thihnak le thihnak karlak an um lio an lung hna bei a donghtuk lio ahcun an sinah aa phuang taktak ko” Pathian cu an sinah a rak i phuan bantukin Pathian nih Moses cu aa chawnh i tuahawk ding kha a chimh Moses cu Pathian nih tuahawk ding a chimhmi cu Isarael miphun cu aa chimh hna i, “Nan thinphang hlah u; fel tein dir ko u law nanmah khamh awkah Bawipa nih zeidah nihin ah a tuah lai kha zoh tuah u; Cu a tuah laimi cu hihi a si lai. Nihin i nan hmuhmi Izipht mi hna hi zeitik hmanhah nan hmu tthan ti hna lai lo; tiah Moses nih cun a ti hna” Moses nih a ti hna bantuk taktak cun le an sinah Pathian cu a phuan bantuk taktak cun Pathian cu Isarael miphun leiah cun a ttang i an hmai i rilisen pi cu Pathian nih aa tthawnnak in tthen hnih ah a tthen piak hna i Isarael miphun hna cu zeitikdah kan thihdih lai tiah lung hna bei dong in an um lio ahcun thihnak rilisen chung cun leiro cungin nunnak varal leiah Bawipa nih aa hruai hna. Asinain Izipt ralkap hna cu cu ni ahcun Pathian bia bantukin rilisen chungah cun an thi dih taktak ko.

          Nihin kannih Lai miphun zumtu vialte hna zong vawleicung khuaza ramkip kan umnak cio ah nitin kan nunnak hi lung hna bei dong in a ummi hna kan tampi hna lai. Asinain kan lung hna bei a dongh lio caan ah khan vuivai in um hlah u sih. Cun kan tonmi thil harnak kipah khan lung dongtuk zong in kan nunnak kha hmang hna hlah u sih. Nihin ni ah Isarael miphun luatnak a rak petu hna le an lung hna bei aa donghtuk lio caan i an sinah Pathian a rak i phuang mi kha kannih sin zongah a um ve i kannih zong kan PATHIAN a si ve. Cucaah kan lung hna bei a donghtuk lio caan ah khan vuivai lo tein Pathian kha i bochan hna u sih law, amah Pathian sinah thlacam zungzal hna u sih. Pathian kan i bochan i a sinah zumhnak in thla kan cam ahcun kan lung donghnak hnu leiah kan sinah Pathian a phuang ve ko lai. “Minung i bochannak in bawi i bochan a ttha deuh; bawi i bochannak cun Pathian i bochan cu a ttha deuh chinchin a ti” {Psalm 118:8.9} Cucaah nitin kan nunnak ah lung hna bei dong in a ummi vialte hna nih Pathian cu i bochan hna u sihlaw, Pathian sinah thlacam zungzal ko hna u sih. Isarael Pathian kan Pathian a si ve."Lung Donghnak Hnu Leiah Pathian A Phuang Tawn"


        Lung Donghnak Pin Leiah Zisuh A Phuang {Johan  11:39.44}
 Zisuh nih “Martha” cu na zumh ahcun Pathian sunparnak na hmuh lai tiah kan in  ti lo maw, tiah a si,
          Nihin zumtu vialte hna hi nitin kan nunnak ah khrih Zisuh cu lungawk ttawm loin kan zumh a si ahcun “Hna bei donghnak le harnak kan tonmi vialte hna cu kan tei khawh ko hna lai i lunglawmhnak hnangamnak tling kan hmuh ko hna lai” Cu lawng si lo kan cungah Bawipa sunparnak a lang ko lai.
           “Lazaruh” nunnak le a far le pahnih “Martha le Marry” nunnak vun zoh ti tuah hna u sih, Lazaruh nunnak kong cu kan theih dih cang bantukin, kan hmuh mi cu Lazaruh cu a thi tiah kan hmuh cu a thi mi cu an vui cang nain a far le pahnih Marry le Martha nih an siang lo caah “NUNG” than seh ti an duh, cu an tta pa a thi cang mi Lazaruh cu nung than seh ti an duh bantukin a nun khawhnak hnga ding caah zei dah an tuah kan ti ahcun zei dang thil vialte kha hlaw in pakhat nak ah “Zisuh an sawm” Hihi nunnak hi kannih zong nih nitin te kan nunnak ah kan herh bikmi a si ve. “Zisuh an sawmnak vun zoh hna u sih”
           Johan 11:3b, Mary le Martha nih cun Zisuh cu bia an hei cah i, “Bawipa na dawtmi na hawi kha a zaw” an ti, Cu bia cu Zisuh nih a theih tikah, Hi zawtnak hi a donghnak cu thihnak a si lai lo, sihmanh sehlaw Pathian sunparnak langhternak caah a si lai I, hi thawng hin Pathian fapa zong nih sunparnak a hmuh lai” a ti, Mary le Martha nih a zawtmi an tta pa Lazaruh nih damnak a hmuh khawhnak hnga ding caah cun vawleicung mifim na mithiam le dotor an sawm hna lo i vawlei thil kha an i buai pi lo, Annih nih pakhatnak bikah an chiahmi le an sawmmi cu an hawi tha Zisuh kha a si, Zisuh an sawm ve caah an cungah Zisuh a lawm, Kannih nihin zumtu hna tah nitin tein kan nunnak ah kan zawt kan fah harnak kan ton tik hna ah pakhatnak ah zeidah kan i bochan tawn hna, Kan i bochan mi hna hi vawlei thil le vawlei fimthiamnak le dotor hna an si ve sual maw. “Nihin ah kan theih dingah ka duhmi cu vawleicung fim thiamnak hna le sui le ngun chawva hna le dotor hna hi kan herh lo ka tinak a si lo, Hi vialte cungah hin Bawipa aa lawmh hmasa a herhmi a si” Hi thil vialte nak hin kannih zumtu nih pakhatnak ah kan i bocan ding mi le kan sawm ding mi cu Zisuh lawng si ve ko seh, Zisuh kan sawm i amah kha kan i bochan a si ahcun kan cungah a lawm lai i cu hnuah zei dang thil vialte hi kan caah aa thahnem mi lawngte an si lai. Mary le Martha nih Zisuh cu an sawm ko nain Zisuh kha amah lei relrem deuh lo ruangah “A umnak hmun ah khan ni hnih a cam rih tiah kan hmuh” Cu kar ahcun Lazaruh cu a rak thi i an vui nak nili tluk a rak si cang, Mary le Martha cu an tta pa Lazaruh a thi cang cun Zisuh zong a ra ti lo nain an zumhnak ah kan tta pa hi Zisuh nih a nun ter khawh ko an timi le Zisuh an sawmnak kha a zor hlei lo i Bawipa Zisuh kha an i bochan tthiamtthiam ko.(Martha nih Zisuh cu a thawh i, ‘Bawipa hika ah hin rak um law cu, kan tta hi a thi hnga lo. Sihmanhsehlaw atu zongah hin na halmi paoh cu Pathian nih an pek lai ti kha ka hngalh ko’ tiah a ti Johan 11:21,22) Hihi zumhnak hi kannih vialte zong nih kan herh vemi zumhnak a si. Cucaah Kannih Lai miphun zumtu vialte zong nitin te kan nunnak ah kan hlawh a tlin lo caan tampi a um lai, cun kan lung hna bei a dongh lio caan ah Pathian sinah thla kan cammi kan hmuh colh lo caan tampi a um lai. Hi lio caan zongah hin lung dong colh in um hna hlah u sih, Pathian sin tu ah zumhnak in thlacam deuh chin hna u sihlaw Zisuh sawm zungzal ko hna u sih, Mary le Martha nih cun Zisuh kha an i bochan peng bantukin Zisuh zong cu a ni caan a tlin cun an sinah a ra ve teomo ko, Mary le Martha cu cuti in an tta pa an dawttuk mi Lazaruh a thi mi zuun ngai in an um lio ah le lung hna bei dong in an um lio ahcun Zisuh cu an sinah a rak phan, Zisuh cu an sin i a rak phak tikah Martha cu Zisuh nih a thawh i “Na tta cu a tho tthan lai,” tiah Zisuh nih cun a ti, 11:23” Bawipa a bochan mi hna le amah sinah thla a cam zungzal mi le amah a sawmmi hna cu an lung hna bei a dongh hnu pin leiah Bawipa a phuan zungzal i an herhmi vialte a pek tawn hna..



                  Zisuh Cu Kan Damnak Le Kan Hnangamnak A Sih

           (A)   Zisuh Nih Khuavang Tuahmi Hna A Damter Hna       
                       Marka 5:1.20, Luka 8:26.39, Matthai 8:28.34,
          Zisuh le a zultu hna cu"Galilee" rili ral  leiah khual an tlawng i cu khual an tlawnnak ahcun, "Garasa" mi hna ram an va phan, Cu “Garasa” ram le khua ahcun,'Khuavang' nih a rak tuahmi pa aa um. Cu khuavang nih a tuahmi pa cu mithi an voi hnanak lungkua ah a rak um, khuachia nih an tuahmi pa nih cun Zisuh cu lawng chung in aa hung chuah cangkaa khan mipa cu lungkua chung cun aa hnug chuak ve i Zisuh cu hmakhatte ah khin a rak ton. Mipa nih Zisuh a rak ton tikah Zisuh zultu hna nih Zisuh cu an thawh i hi pa hi, “Khuavang khuachia” nih an tuah an molhter mi a si i cu caah hika thlan lakah hin khua a sami a si tiah Zisuh cu an ti. Hika ah nihin zumtu kan nunnak ah zeidah a kan cawnpiak kan ti ahcun, “Nihin zumtu hna hi kan leeng lei cun zumtu kan i ti ko nain kan thinlung ah zumtu kan sinak hi a um tuklo” Kan thinlung chungah Pathian biatak hi kan i nunpi lo i Pathian biaah kan i lawm lo a si ahcun kan nunnak hi Thiang  Thlarau nih umpi mi si loin Thur thlarau nih umpi mi kan si ko lai. Cun kan nunnak hi Bawipa sinah kan peklo Bawipa kan i bochan lo a si ahcun Pathian umpi mi si loin Khuachia khuavang umpi mi kan si sual hna lai, ti hi a kan cawnpiakmi a si.
          Cun Zisuh cu an thawh than i hi pa hi ahohmanh nih an hren khawh lomi a si. Voitampi thir cikcin in an hren an tem cang ko nain cu thir cikcin in an hrennak hna cu aa chahdih hna i aa khiah dih ko hna tiah Zisuh cu an chimh, cun tlawnpal ah khin khuachia nih an tuahmipa nih cun Zisuh cu lamhlat nawn khin a hei hmuh i mipa cu Zisuh sinah cun a rak tli i Zisuh hmaikaa ahcun mipa cu a khuk aa bil i mipa nih cun Zisuh cu a thawh i Zisuh cu, “Cung Nung Bik Pathian Fapa Zisuh zeidah na ka duhnak a um, zei kan ti hnga dan cu ka tat  sawh hlah tiah a ti” “Khuavang tuahmipa nih hi bia a chimnak cu Zisuh nih khan a rak i thawh i, Thlarau tthalo hipa chung hin chuak tiah a rak ti caah a sih. {Marka 5:8} Cun mipa cu Zisuh nih aa thawh i, “Na min zeidah a si tiah a hal, mipa nih cun Zisuh cu a thawh ve i kannih cu mitampi kan si caah ka min cu, {Bupi} kan si tiah Zisuh cu a ti” Hikaa ah zeidah zumtu kan nunnak ah a kan cawnpiak than kan ti ahcun, zumtu hna cu kanmah lawngin a um ding kan si lo, kanmah lawngin zumhnak tello in kan um sual a si ahcun nitin kan  nunnak hi thilttha tuahnak in thilttha lo tuahmi kan tam deuh zungzal lai. Cun kan nunnak ah Bawipa hi kan i bochan lo i zumhnak ah biatakin kan nun lo a si ahcun hnangamnak le lawmhnak hi kan hmuh kho lai lo. Hnangamnak le lawmhnak  kan hmuh khawh nakhnga caah Bawipa hi i bochan zungzal hna u sihlaw, Bawipa vancungmi hna Thiang Thlarau {Mibupi} he zumhnak in um zungzal hna u sih. Cun Bawipa bochannak nun he um zungzal hna u sih. Cuti kan nun ahcun hnangam lawmhnak in kan um kan khat zungzal ko lai.
          Cun Zisuh cu mipa nih cun a thawh than i thlarau tthalo cu curam chung cun thawl sawh hna hlah tiah Zisuh cu a nawl, cu lio ahcun an pawngah Vok run tlang cungah khan an rak tlong len ko kha khuachia khuavang tuah mipa nih cun a hei hmuh hna i mipa nih cun Zisuh cu aa thawh i kan nih  cu khi vok chungah khin kan kalter law an chungah khin kan luhter tuah tiah Zisuh cu an nawl, Zisuh nih cun an nawl bantukte cun thlarau tthalo cu aa kalter hna i mipa cu an chuahtak i vok chung ahcun an va lut, Hikaa zawnah zumtu vialte nih kan nunnak ah kan i nunpi awk a si mi cu Zisuh cu zeizong vialte cungah nawl a ngei i zeizong vialte nih a nawl an zulh an ttih an upatmi a si i cu thil vialte a tuah dih khotu Zisuh cu kannih zong damnak le hnangamnak a kan petu a si tihi i nunpi zungzal hna uh sih. Zisuh cu khuachia khuavang nih an tuahmi hna thlarau tthalo zong a thawlpiaktu hna le damnak zong a petu hna a sih. Kannih Lai miphun zumtu vialte zong a luan cia mi caan ah kan rak ton cio mi kan hnangam lo caan ah hnangamnak a kan petu le kan damlo kan lungre theih  caan ah damnak  le hnangam lunglawmhnak a kan petawntu kha Zisuh a si. Hi hnu hmalei caan kan nunnak zongah kan hnangamnak kan damnak kan i lawmhnak hna cu Zisuh lawng si ko seh. Cun Lai miphun zumtu vialte nih kan umnak hmun cio in hnangamnak lawmhnak damnak kan hmuh khawh cio zungzal nakhnga Bawipa hi i bochan zungzal hna uh sihlaw, Pathian sinah zumhnak in thlacam zungzal hna u sih. Khuachia khuavang nih an tuahmi hna a damtertu hna cu Zisuh khrih a si i kannih zong kan hnangamnak kan i lawmhnak kan damnak cu Zisuh si zungzal sehlaw, Bawipa hi kan nunnak dihlakin i bochan hna u sih. Zisuh cu kan damnak le kan hnangamnak a sih.

   

                   (B) Zisuh Nih Rom Ralbawi Sinum A Damter
                                    Matthai 8:5.13,Luka 7:1.10

          Zisuh cu “Kapernuam” khua ah khan a kal, cu kapernuam khua i a vun kalnak ahcun Rom ralbawipa pakhat a rak um i cu ralbawipa nih cun sin um pakhat aa ngeih, cu ralbawipa nih cun a sin um pa cu a dawt ngaingai; cu ralbawipa nih sin um a ngeih mipa cu a dawt ngaingai mipa a si. Cu pa cu thi dengmang in a zaw, cu ti sin umpa aa zawttikah a bawipa ralbawipa nih cun a sin umpa cu a dawt ngaingaimi a si caah ralbawipa nih cun a sin umpa nih damnak a hmuh khawh nakhnga caah lung dong in khua a ruat i lung dongin a um, Rom ralbawipa cu lung dong in le khuaruahhar in a um lio ah Zisuh cu kapernuam khua ah  a ra ti thawng kha aa hei theih i Rom ralbawipa nih cun Zisuh sinah cun mi a hei thlah hna. Cu a hei thlahmi hna cu Zisuh sin cu an va phan i Zisuh cu biatak tein an va nawl cun Zisuh nih cun, cu an nawlnak aw cu aa theih tikah,”Zisuh cu anmah he cun a va kal” Asinain inn khin lamhlat a si ti lonak hmun a phak tikah, Rom ralbawipa nih cun a hawikom dang kha aa hung thlah tthan hna i, a hung thlah tthanmi hna nih cun Zisuh cu an thawh i, “Bawipa na re i theih hlah, nangmah luhnak dingah ka inn hi aa tlaklo” tiah a ti. Hikaa zawnah atu nihin zumtu hna kan nunnak ah a langhter mi cu toidor nunnak kei cu zeihmanh ka si lo timi thinlung put aa langhter mi a sih. Kannih zumtu vialte hna zong nih kan nunnak ahhin thluachuahnak le lawmhnak hnangamnak damnak kan hmuh khawh nakhnga ding caah cun toiah i dor hna u sih. Cucu nun cu zumtu kan nun a si awk a sih. A tangah ralbawipa nih a ti tthanmi cu, “Keimah nih ka pum in ka hung in dong lai ka ti ah, cu an dongtu ding zong ahcun aa tlak ka si fawn lo a ti. Ralbawipa nih hi tin Zisuh a ti hi toidor nun a ngeih caah a si. Cucaah zumtu hna zong nih kan nunnak ah toidor nun in rak nung hi kan herhtuk mi a sih.

          Ralbawipa nih cun Zisuh cu aa thawh i, “Nangmah nih, hikaa hin Dam seh hei ti law ka salpa cu a dam ko lai tiah a ti” Ralbawipa nih zumhnak aa ngeihmi le a zumhnak kha aa tthawntuk mi a si kha  Zisuh nih a hmuh tikah Zisuh cu a khuaruah aa har i a hnu leiah a mer i a zultu mizapi kha aa thawh hna i, “Hi bantuk zumhnak hi dah Isareal mi hna lakah ka hmuh ballo tiah a ti hna” Nihin kannih zumtu ulenau hna zong nih kan zumhnak hi zumhnak menmen le zumtu sawhsawh men si loin kan zumhnak hi thil khuaruahhar a chuahtertu thil lianhngan a tluntertu zumhnak Pathian lung aa tawngmi zumhnak hin nun le zumhnak tthawng mi si ve hi kan herh. Cucu zumhnak cu kan hlawhtlinnak le thluachuah kan hmuhnak le kan damnak a si lai. Zumhnak in a nunmi hna le zumhnak ah a biatak mi hna cu Bawipa Zisuh nih an hlawh aa tlinter zungzal i, teinak nun a hmuhter zungzal hna. Cun ralbawipa nih a zumhnak cu Zisuh nih a hmuh tikah Zisuh nih cun ralbawipa sin um a zawttuk mi aa thi dengmang in a zaw mi pa cu a bawipa zumhnak thawng cun Zisuh nih cun a damter, Rom ralbawipa sin um pa thi dengmang in a zaw cang mi nih hmaikhat te ah damnak tling a hmuhnak cu ralbawipa a bawipa zumhnak thawngin a sih. Cuve bantuk in kannih zumtu vialte zong nih zumhnak in thla kan cam zumhnak in Pathian kan i bochan zumhnak in Pathian lung kan ton a si ahcun hi vawlei caan tawite kan nun chungah, “Hnangamnak tling kan hmuh lai. Lawmhnak in kan um lai. Kan hlawh a tling lai. Lungretheihnak kan tong lai lo. Damnak kan hmuh hna lai i, hi vawleicung caan tawite chungah lawm in kan nunnak leidai kan liam lai i paradik ah lunglawm in kan tlung lai. Cucaah kan zumhnak hi aa tthawng mi zumhnak teinak le hnangamnak lawmhnak a kan petu zumhnak in nung zungzal hna u sih. Rom ralbawipa salpa nih damnak a hmuhnak cu zumhnak a si i, cu damnak a petu cu Zisuh khrih a sih. Kannih zong kan zumhnak hi a tthawng mi zumhnak si ve sehlaw kan zumh mi hi Zisuh si zungzal she. Kan zumh mi khrih Zisuh nih cun kan zumhnak thawng in hnangamnak lawmhnak damnak thluachuahnak a kan pek lai. Zisuh cu kan hnangamnak le damnak tlin a kan petu a sih,
  
           Rethei le thilrit mi vialte hna,ka sinah ra tuah u.dinhnak kan pek hna lai.Ka seihnam cu a bei a nuam i ka thil cu a zaang,"Matthai 11:28.30"  


            (C) Jesuh Nih Thinghmui Zawpa A Damter
                 Matthai 8:1.4-Marka 1:40.45-Luka 5:12.16

          Zisuh cu tlangcung in aa rung ttum i cu tlangcung in aa rungttum ahcun mitampi nih a hnu in an zulh cu tlangcung in a hnu zultu hna mitampi he an rung ttum pah ahcun lampi ah thinghmui zawtnak in a rak zaw mipa a rak um. Cu thinghmui zawtnak in a zaw mipa cu Zisuh sinah a ra i thinghmui zawpa cu Zisuh hmai ahcun aa khuh a bil i Zisuh cu a thawh i, “Bawipa na duh ahcun na ka damter khawh ko” tiah Zisuh cu a ti. Thinghmuipa nih aa auhnak aw cu Zisuh nih a theih i, “Zisuh nih cun mipa cu a hei banh i a tawnh, Zisuh nih cun ka duh thiangko cang” tiah a ti i cule cangka cun mipa cu chikkhatte ah a zawtnak le a thinghmui cu a hung thiang i mipa cu chikkhatte ah a hung dam i damnak cu aa hmuh. Nihin zumtu Lai miphun vialte hna zong nitin tein kan nunnak ah kan dam lonak le kan lungretheihnak aa um cio hna lai cu kan dam lonak le kan lungretheihnak hna cu Zisuh sinah thinghmuipa bangin chim ve hna u sih. Cutiin Bawipa kan i bochan i thla kan cam a si ahcun Zisuh nih thinghmuipa bang kan dam lonak a kan damter ve lai i kan lungretheihnak le kan hnangam lonak ah hnangamnak a kan pek ve lai. Mi thinghmui zawpa nih cun Zisuh cu a ka dam ter tu a si lai tiah zumhnak in a hmaiah a rak chuak i Zisuh cu a auh tikah Zisuh nih cun aa aunak aw cu a theihpiak i thinghmuipa cu a zawtnak cu chikkhatte ah Zisuh nih cun a damter a thiangter i damnak cu a hmuh. Cuve bantuk in kannih Lai miphun vialte hna zong nih zumhnak in thla kan cam Bawipa sinah khuhbilin kan au a si i Bawipa kan i bochan a si ahcun kan aunak aw le kan thlacamnak le amah Pathian kan i bochannak kha a kan theihpiak lai i hnangamnak le lawmhnak Thlarau thinlung taksa damnak a kan pek ve ko lai. Mi thinghmui zawpa aunak aw a theihpiak i thinghmuipa zawtnak a damtertu le a thiangtertu cu Zisuh a sih. Kannih zumtu vialte hna zong nih nitin tein kan nunnak ah kan hnangamnak kan i lawmhnak kan damnak cu Zisuh si ve seh. Kan damnak Zisuh kan hnangamnak Zisuh kan i lawmhnak Zisuh a si zungzal sehlaw, Bawipa hi i bochan zungzal hna u sih. Cun zumhnak in thlacam zungzal hna u sih.



                    ZUMTU CU PATHIAN NIH A KAN UM PI KO
                                                            
            LAIMI khrihfa zumtu kan nunnak ah Gideon le a ralkap nunnak nih zeibantuk nun zia le zumhawktlak sinak dah a kan cawnpiak kan ti ahcun,Gideon le a ralkap cu ISAREL miphun an si, ISAREL miphun cu Pathian nih thlauchuahnak a pe hna i aa umpi mi hna an si,Gideon le a ralkap tuanbia hi kan theihlengmang bantukin,nikhat cu Midian mi ralkap he aa tu ding an si,Gideon le a ralkap ISAREL miphun cu Pathian nih aa umpi hna bantukin,Gideon cu Bawipa nih a chawnh i Pa thian nih Gideon cu aa thawh i Midian mi ralkap cu nan kut chungah ISAREL mi nih teiawk ah kan pe cang hna,cusi caah na ralkap hi an ttamtuk a thin a phangmi le a ttha a thermi cu anmah le an in cioah kir hna seh a tti,i Gideon ralkap cu thonghnih le sanghnih an kir i sangkhat an tang,"Biaceihtu 7:2.3"Zeicadah ISAREL miphun Gideon ralkap kha Bawipa nih thonghnih le sanghnih kha a kirter hna kan ti ahcun Pathian nih Gideon ralkap ISAREL miphun kha an ttamtuk ttikah ka umpi hna hi an ka hngalh lai lo i ral an tei ttikah kanmah tthawnnak in kan tei hna ttiah an i ti lai i keimah an Pa thian hi an ka philh sual lai ti Pathian nih aa ruat caah a sih,Cun zei ruangahdah Pathian nih Gideon ralkap kha thonghnih le sanghnih kha a kirter hna kan ti ahcun an miphun caah siseh Pathian mit hmuh ah zumhawktlak loin an um le an nun caah a si.Cusi caah kan nih LAIMI phun zong vawlei cung khuaza ramkip kan umnak le kan phaknak hmun le ram paoh ah zeibantuk thil kan tuahmi paoh ah ralttha tein le dingfel tein le zumhawk tlakin nung hna u sih,cuti kan nun ahcun,ISAREL miphun bang LAIMI phun zong Pathian a kan cawisan lai i kan Pathian nih thluachuahnak he lam a kan hruai lai i a kan umpi ko lai.Cucu kan co khawhnak hnga Pathian hi LAIMI phun khrihfa zumtu nih philh sual hrimhrim hna hlah u sih,Pathian philh cu ttih a nung tuk,,

           ISAREL miphun Gideon ralkap cu Bawipa nih thonghnih le sanghnih a kirter hna hnu zongah an ttamtuk rih a ti ii Gideon ralkap cu Bawipa nih keimah nih kan hneksak piak hna lai i keimah nih kan tthim piak mi hna lawng raltuknak ah an kal lai a ti,Bawipa nih Gideon le a ralkap cu aa tthawh hna i ttava ah vun kalpi hna law,vun hneksak hna a ti. Gideon nih ralkap cu aa hneksak hna i. Bawi pa nih Midian mi ralkap dohding ii aa tthim piakmi cu minung zathum an tang,"Biaceihtu 7:4.6" A dang zasarih cu an kir than i, Gideon cu Bawipa nih a tthimpiakmi zathum he cun Midian tukding ahcun an kal. Pathian nih ISAREL miphun Gideon ralkap cu aa umpi hna bantukin le Midian ralkap Amelek miphun cu an kutchung ii teiawk i a peek cang hna bantuk cun Gideon le a ralkap minung zathum nihcun Amelek miphun Midian ralkap cu anmah minung thazaang chuah hau loin Pathian umpi nak thawnginn Amalek miphun Midian ralkap cu ttithawl in le maifar fum in le muko ttum in Midian ralkap cu an tei hna,"Biaceihtu 7:18.23"Cuve bantukin kannih LAIMI phun khrihfa zumtu hna zong nih vawleicung ramkip kan umnak cio in kan nunnak ah miphun ramdang mi hna sinah Pathian bawmhnak thawngin le cawisannak thawnginn mithmai ttha aa hmuhmi le upatawk aa tlak mi teitu dirhmun kan phak khawhnak dingah Gideon le a ralkap zathum bang ralttha tein le zumh awk tlakin nung ve hna u sih.Cun vawlei cungah LAIMI phun tti in upat awktlak le zohchun awktlak in nun i zuam hna u sih.Cun mah nak lethnih in LAI Miphun kan tthancho khawhnak dingah LAI Mi phun zumtu khrihfa hna nih atu n hin miphun ramdang thiamsang hna sinin a kan cawisangtu kan Pathian hi philh sual hrimhrim hna hlah u sih.Kan nunnak ah zumhawk tlakin nun ii zuam hna u sih. LAI Miphun a kan cawisangtu kan Pathian kan philh sual a si ahcun nihin ni tu lio kan tonmi hna lawmhnak hi hmailei ahcun kan caah ngaihchiatnak faktuk aa chuahpi mi thil an si te ko hna lai. Bawipa tellocun vawlei kan nunnak hi ttih a nungtuk kan nunnak hi zeihmanh lo te a si ko.Cucaah Gideon le a ralkap zathum te lawng banginn zumhawk tlakin nun hi.LAI Miphun khrihfa zumtu hna nih kan umnak ram cio in kan herh.Cun kannih zumtu khrihfa mi hna cu kan siningah Pathian tta kan si ii a mi kan si atu run kan si ii a kut ser kan si,"Psalm 100:3" Cucaah zumtu khrihfa vialte cu Pathian nih amah tta ah le a mi ah le a tu run ah a ser mi kan si caah zumhawk tlakin Pathain caah le zeibantuk thil kan tuahmi paoh ah aa hme bikin aa ngan biktiang dingfel tein nun hi LAI Miphun CHIN Miphun nih nun i zuam hna u sih.Kan chimcang bantukin LAI Miphun CHIN Miphun a kan cawisangtu kan Pathian hi philh sual hrimhrim hna hlah u sih.Kan umnak hmun le ram cio in zumh awktlak zohchun awktlak upat awktlakin nun hi LAI Miphun nih i zuam zungzal hna u sihlaw nung zuangzal hna u sih.LAI Miphun khrihfa zumtu hna nih,kan nunnak hi kan mah tta asi lo,Zumtu cu Pathian nih a kan umpi mi kan si caah kan nunnak hi amah Pathian caah zumhawk tlakin nun zung zal hna u sih,


PATHIAN NIH A HLEIIN THLUACHUAH A PEKMI MINUNG A HLEIIN  
                                   A SERMI NUNG

            Vawlei cungah Pathian nih a thil sermi vialte lakah a hme he a ngan he hmuh khawh mithil he hmuh khawhlo mi thil he aser mi vialte lakah alung atling bikmi cu minung hi kan si Pathian nih vawlei cung thilnung aser hnaah khan adang cu a biain cucu um seh khakha hun um seh tiah a ti hna i a biabangcun vawleicung thilnung vialte cu an hun um thluamah ko hna i cu vialte vawleicung thil a biain um hna seh tiah a timi cu azoh tik hnaah Pathian cu aser mi cungah cun alung atling i thlua chuahnak a pe cio hna, (Genesis  1:22) Cun Pathian nih cun cu vialte aser dih hnu ahcun aser mi vawleicung thilnung vialte a hme he a ngan he a uktu ding le a zohkhenhtu dingah ati i Pathian nih cun atu cu minung kan ser cang hna lai i kanmah mui an kheng lai i kanmah he kan i lo lai tiah ati, (Genesis  1:26) Cucaah Pathian nih cun minung cu ser hram a thawk i Pathian nih cun minung cu vawlei khan tlak tlawmpal alak i mipa ah aser i mipa cu Pathian nih cun nunnak pe tu thaw kha a hnar chungah a chuahhnawh i mipa cu a hung nung, (Genesis  2:7) Cun Pathian nih aser mipa ADAM cu vawleicung thilnung aser mi vialte zohkhenhtu dingah nichuahlei Eden dum chungah mipa aser mi cu a chiah, (Genesis  2:8) Cuticun Adam nih cun Pathian nih aser mi vawleicung thilnung vialte cu a hme he a ngan he Adam nihcun azohkhenh hna i min zong asak hna, (Genesis  2:19) Cun Pa- thian nih vawlei cungah aser mi vialte kha azohthan tikah adang aser mi hna cu khuahhnih cio in an um i cu lio ahcun Pathian nih amah muisam khengin aser mipa Adam cu amah te lawngin aum i bawmhtu a ngeih lo cucaah Pathian nih Adam cu azoh i Adam cu Pathian nihcun amah lawngin um cu a tthalo cucaah amah bawmhtu dingah pakhat kan ser piak lai tiah a ti.Cucaah Pathian nih mipa cu thuhluahmah in a hngilhter i a hngilh kar ahcun ahnak ruh pakhat kha azuh i cu azuhnak cu titsa in a phih i mipa hnakruh azuhmi cun minu pakhat aser i a sinah cun a ratpi. (Genesis  2:21.22) Cu tikah Adam le Evi cu Pathian nih cun Eden dum chungah cun aa chiah hna i vawlei ah aser mi thil nung vialte a hme he a ngan he zohkhenhtu dingah le uktu dingah Pathian nih nawl a pek hna i A dam le Evi cu Pathian nih thluachuahnak zong a pek hna i Adam le Evi cu Pathian nih vawlei cungah hin tefa tampi in ngeih hna u law nan tefa cu khuazakip ah khat hna seh law vawlei cu uk hna seh cun vawleicung thil nung vialte hi a hme he a ngan he an cungah nawl ngeih hna seh a ti. (Genesis  1:8) Cucaah kannih LAI miphun vawleicung khuaza ramkip ah a ummi zumtu khrifa vialte zong nih kannih minung cu vawleicung thilnung  sermi vialte lakah Pathian nih amah muisam kheng le amah Pathian changtu ah le sermi thilnung vialte lakah a hleiin sermi kan si.Cucaah kannih minung cu Pathian kutchuah kan si a kan sertu cu amah asi i kannih cu amah ta kan si i ami zong kan si i aturun zong kan si. (psalms  100:3) Cucaah kannih zumtu khrifa cu Pathian nih a hlei in ser mi thilnung vial te lakah a hleiin sermi le thluachuah pekmi le kan nunnak hi Pathian nih amah ta ah le ami le aturun ah a hleiin sermi kan si caah atu lio zumtu kan zumhnak le kan nunnak ahhin Pathian caah zumh awk tlakin nung hna u sih.Cun kannih minung cu vawlei cungah hin sual man thihding kan rak sina in Pathian nih a hleiin sermi le a dawtmi le thluachuah a pekmi le a khamhmi  minung kan rak si ca ah Pathian nih minung cu cu sual man tthidingin akan sian lo caah fapa ngeihchun jesus khri cu mi sual kan caah le Pathian nih a hlei in a kan sermi minung khamhnak kan hmuh khawhnak hnga ding ah fapa jesus cu vailam cungah athih. Cucaah kannih LAI miphun zumtu khrifa vialte zong nih khawi ka ram kan umnak paoh ah Pathian nih a hleiin ser mi le a dawtmi le akhamhmi kan si caah kan nun nak caan ttha a tang rihmi hi Pathian caah a hleiin zumhawk tlakin hmang ve hna u si. Cuti i kan nung i zumhawk tlakin kan um asi ahcun LAI miphun hi vawlei cungah hin kan tthancho chin leng mang lai i Pathian nih miphun ramdang hna sinah a hleiin thluachuahnak zong a kan pek chin leng mang ko lai cusi caah kan nunnak le kan zumhnak hi khawika ram kan umnak zeibantuk thil kan tuahnak paoh ah zumhawk tlakin nun i zuam hna u si law kannih minung cu Pathian nih a hleiin a dawtmi le thluachuah a pekmi le asermi le amah ta kan si le aturun kan si hi kannih lai phunmi zum tu nih philh hnahlah u si law a kan khamhtu Pathian caah zumhawktlak tein le thluachuah pek awk tlak in nunnak le zumhnak ngeih zungzal hna u sih.Kannih minung cu a hleiin Pathian nih aser mi kan si i a hleiin thluachuah pekmi zong kan si.Csi caah Pathian duhning tein kannih LAI miphun zumtu vialte nih nun i zuam zungzal hna u sih.

        PATHIAN HMAILE MINUNG HMAIAH  ZUMHAWKTAK NUN

            Isarel miphun nih Kanaan ram an co le an luhkhawhnak kha Joshua nih Pathian a ttih i Pathian a bochan i Isarel miphun caah le Pathian hmaiah zumhawk tlakin a umnak le a nunnak thawngin asi, Joshua nihcun nifatin te a nunnak ah a duh bikmi cu  Pathian rianttuan le Pathian biak le zeibantuk thil poahah zumhawktlak tein nun kha Joshua nih a duhnak nganbik i aa chiahmi cu asi, {Joshua  24:14a} (Cucaah atu cu Bawipa kha ttih u law,amah rian kha lungtak te le zumhawktlak tein ttuan tuah u ati)  Cu bantukin Joshua nihcun Pathian caah zumhawktlak tein a nun peng caah Joshua cu Pathian nih a umpi i an ral ttampi an teikhawh hna,cun Isarel miphun cu Pathian nih an pupa hna sin ah chiatser in bia a rak i kammi Kanaan ram kan pek hna lai i nan co lai i nanmah ram a si lai tiah a tti mi hna Kanaan ram cu Isarel miphun nih an luhkhawhnak dingah cun Joshua kha Pathian nih a thim mi a si bantukin joshua cu Pathian hmai le Isarel hna hmaiah zumhawk tlakin a nung i Pathian nih a umpi hna,cun Joshua le Isarel ralkap nih an ral an doh lai hna ahkhan Joshua sinah Pathian nih bia a chim tawn hna.Cu bia cu Pathian nih a chimh tawnmi hna cu nan ral cu ttih hna hlah u nan kut chungah kan pek cang hna i nan hrawh dih cikcek hna lai tiah a tti tawn hna ,{Joshua  8:1a} (Ttih hlah na lungzongdong hlah) {Joshua  10:8} (Ttih hna hlah,zeitintiah annih cu na kut chungah kan pek cang hna,anmah lakah na hmaiah a dir kho mi pakhat hmanh an um lai lo,tiah a tti) Cutticun Pathian nih Isarel miphun cu a umpi tawnhna.Cun Joshua nih Pathian a ttih i Pathian a bochan i zumhawk tlak in Joshua cu a nun peng caah Pathian nih an ral hna kut chungin a chuah hna i joshua le Isarel ral kap nihcun teinak an hmuh tawn. Cun Pathian nih an pupa hna sinah kan pek hna lai tiah bia a rak i kammi Kanaan ram an luhkhawhnak dingah le an co khawhnak dingah an ral vialte cu Pathian umpi nak thawngin le Joshua nih Pathian a ttihzanak le zumhawk tlakin a nunnak thawngin asi i an ral cu an teikhawh dih cikcek hna, {Joshua  11:16.23} Joshua nih ram cu a tei dih i an lak dih,cun Joshua hi Isarel miphun a hruainak hna le Kanaan ram an luhkhawhnak dingle an co khawhnak dingah le an ral an dohnak le an teihna nak ah Joshau cu zumhawk tlakin a nun peng i Pathian a ttih Pathian a bochan peng.Cucaah Joshua le Isarel miphun cu Pathian nih a umpi hna i an pupa hna sin i kan pek hna lai tiah Pathian nih a rak i kammi Kanaan ram cu an co i ram cu an phunning cio in an i tthen, {Joshua  14:15} Cuve bantukin kan nih LAIMI phun khrihfa zumhtu vialte zongnih vawleicung khuaza ramkip kan umnak hmun cio in kan nunnak in Joshua bang zeibantuk tthil kan tuahmi poahah zumh awk   tlakin nun i zuam hna u si.Cuti kan nun asi ahcun Pathian nih kannih LAIMI phun zong vawlei cungah Isarel miphun nih Kanaan ram an co bang Pathian nih LAI miphun zumhtu khrihfa hna siter le coter a kan duh piakmi LAI miphun nih kan cokhawhve nak lai, kan umnak ram cio in Pathian hi ttih hna u silaw, Pathian hi i bochan zungzal hna u sih,Cun zumhawk tlakin LAI miphun nih nun zungzal hna u sih, Cun Pathian hi philh sual hna hlah u sih, Pathian hi ttih za hna usi  law, zumhawk tlakin LAi miphun nih Joshua bang nun hna u sih,LAI miphun nih jouhua bang zumhawktlak tein kan nun ahcun Pathian nih LAI miphun mahnak lethnih in vawlei cungah a kan cawisan chinlengmang ko lai, kan umnak ram cio in zumhtu khrihfa kan sinak hi langter zungzal hna u sih. Cun vawlei cungah kan miphun ramdangmi hna nih Pathian an philh sual zongah kan nih LAI miphun nih cun Pathian cu philh hrimhrim hna hlah u si, Pathian cu i bochan zungzal ko hna u si. Cun Joshua nihcun Pathian kha a bochan peng i pathian danghna kha biak a tim hrimhrim lo caah,Joshua nihcun Isarel miphun cu a thawh hna i nannih nih pathian dang kha nan bia zongah, {Joshua  24:15b} (kei le ka inchungkhar tu nihcun Bawipa kha kan biak ko lai.tiah a tti)cun Joshua nihcun zumhawktlak nunin a tthih ttiangin Pathian cu a biak. Cuve bantukin kannih LAI miphun zongnih kan umnak hmun cio in Pathian cu ding fel tein biak hna u si law Joshua bantukin Pathian cu kan tthih ttiang zumhawktlak nunin biak ve hna u sih. Zumhawk tlakin nun zungzal hna u sih{Phungthlukbia  28:20a} Zumhawtlak mi cu thlua chuahnak ttampi a hmu lai,{Phungthlukbia  28:14a} Bawipa a ttih zungzalmi cu mi thluachuah an si {Phungthlukbia  29:18} Pathian nih a hruai lomi miphun cu ningcang loin khua an sa.Pathian nawlbia a zulmi cu lunglawmmi an si {Phungthlukbia  14:34a} Miphun a liannganter tu cu dinnak asi, Joshua nih a tthih ttiang Pathian hmaiah le Isarel miphun caah zumhawk tlakin a nun bantukin kannih LAI miphun zongnih kan umnak vawleicung ramkip in khrihfa zumhtu kan si bantukin nifatin kan nunnak ah Pathian hmaile miphun ramdangmi hna hmaiah le kan LAI miphun caah Joshua bantukin kan tthih ttiang zumhawk tlakin nun i zuam zungzal hna u sih. Nihin LAI miphun a kan cawisan tu hi Pathian asi. zumhawktlak tein a nunmi cu Pathian nih a umpi hna i thluachuahnak a pek hna{psalm 91:14.16}  Pathian nih,aka dawmi cu ka khamh hna lai i,aka hngalmi cu ka huhphenh hna lai,an ka auh tikah ka let hna lai i harnak an in tikah ka umpi hna lai,ka chuah hna lai i ka upat hna lai,laksawng ah nun sau nak ka pek hna lai i ka khamh hrimhrim hna lai,a ti"pumpak cio nih psalm 91:1.16 adih lak khan rak rel cio te u, kan bibal chungah kan hmuh bantukin khrihfa zumtu hna nih Pathian caah zumhawktlak tein nun hi a sungmi asi hrimhrim lo.Cusi caah kan nih LAI miphun zumtu khrihfa kan sinak ah le nifa tin kan nunnak ah Pathian hi i bochan hna u si law. Zumhawktlak tein nun zungzal hna u sih.



                   
                               Dawtnak I Chap U Sih       
Pathian ttih zahnak ah khan unau bantukin i dawtnak i chap u law Unau bantukin i dawtnak ah khan zawnruahnak i chap u,{1 Peter  1:7}

             Vawleicung thil nung vialte sinah hin dawtnak nun rak ngeih hi a rak herh taktak mi a si. zeiruangah dah dawtnak nun ngeih cu thil nung vialte nih kan herh ti ahcun vawleicung i a ummi thil nung vialte hna hi zei bantuk thil hmanh nih hnangamnak a kan pek khawh lo caah a si. Cu ruangah cun thil nung vialte nih dawtnak kan ngeih hi a rak herh tukmi a si. Mi pakhat nih dawtnak kan ngeih i dawtnakin pawngkam thil nung vialte hna sinah dawtnakin an caah thil ttha kan tuah piak hna a si ahcun cu dawtnak nih cun an hna a ngamter hna i an lung aa lawmhter hna."Hika zawn ah keimah zong nih ka tonmi tampi a um.cucu nitin tein ka nunnak ah ka lungthin a ka lawmhtertu le ka hna a ka ngamtertu hna hi zeidang thil an si hna lo .Mirum mitthawn mifim hna zong hi a ka lawmh tertu takle ka hna a ka ngamtertu tak cu an si hna lo.A ka lawmhtertu le ka hnangamnak a ka petu hna cu ka cungah dawtnak aa ngei i dawtnak nun aa ngei mi hna hi a ka lawmhtertu le ka hna a ka ngamtertu cu an si hna. Cu ve bantukin nihin ah nang zong nih na nunnak kong kha vung ruat ve hmanh nitin tein na nunnak ah tamdeuhin na lung an lawmhtertu le na hna an ngamtertu tak cu zei dang thil ttha tampi nakin na cungah dawtnak aa ngei mi santlailo te kha na hna a rak in ngamtertu le an lawmhtertu tak cu an rak si ko hna lai. Cusi caah nihin nangle kei nih nitin tein kan nunnak ah zeidang thil tampi va ngeih nakin dawtnak va ngeih hi i zuam deuh hna u si. Nitin tein kan nunnak ah dawtnak hi kan ngeih hna lo i kan nunnak ah dawtnak nun in kan nun hna lo a si ahcun zei hmanh lo kan si ko hna lai. Zeicahtiah ahcun Bible chungah kan hmuhmi cu,"{Mi PAKHAT NIH} "Zeizong thil a hei ngeih ko hnga cun thiamnak zong a hei ko hnga cun zumhnak zongah a tthawng ngai mi a hei si ko hnga cun a pum zong kangh tthawinak caah a hei pek ko hna sihmanhsehlaw cu vialte thil cu dawtnak a ngeih ttung lo ahcun zeihmanh a tthahnem lo a ti"{1 Korin 13:1.3},Cucaah dawtnak nun hi kan rak herh takmi nun a si.dawtnak hi kan ngeih hna lo a si ahcun zei bantuk thil hmanh ah na hnangam lawmhnak hi kan hmu kho bal hna lai lo.Asinain dawtnak kan ngeih a si ah cun kan nunnak aa lawmh zungzal lai i hnangam in kan um ko hna lai.{Phungthlukbia 15:16.17} ahcun, "Bawipa ttihbu tein tlawnte ngeih hi tampi ngeih i hnahnawk ngai i umnakin a ttha deuh. Cun dawtnak aa telnak zanriah cu an hringso he lawnghmanh siseh law a thaumi caw sa in tuahmi zanriah huatnak aa telnakmi zanriah nakin a ttha deuh"a ti. Cucaah dawtnak hi kan ngeih a si ahcun kanmah cah lawngte a rak si ko. nain dawtnak kan ngeih lo a si ahcun zeitluk hmanh in thil ti kho le a rummi a tthawngmi duh paoh um zong sihmanh u si law dawtnak kan ngeih ttung lo a si ahcun zei hmanh tthat hnemnak aa ngei lomi a si ko. Cusi caah kannih Lai miphun zumtu vialte hna cu kan um nak hmun cio in nitinte kan nunnak ah khrih zesuh dawtnak kha ruat in dawtnak hi ngei hna u si law dawtnak nun in nung hna u si. Dawtnak a ngei cang mi hna nih dawtnak ngeih kha i chap hna u si. Dawtnak a ngei rih lomi hna nih dawtnak ngeih kha i zuam hna u si.Cucu nunning cu zumtu vialte kan nunnak ah Pathian zong nih a kan duh piakmi nun an si,"Keimah nih kan dawt hna bantukin pakhat le pakhat nan i dawt awk a si. {Johan 13:34} a ti,Cun"Kan i dawtnak hi lungthin taktak in a si awk a si, {Rom 12:9} a ti, Cun"Keimah nih kan dawt hna bantukin pakhat le pakhat i daw u, {Johan 15:12} a ti, Dawtnak nun in nun le dawtnak ngeih hi zumtu vialte kan sinah zesuh khrih hrim nih a kan cah takmi a si. Cucaah kannih Lai miphun zumtu khrihfa vialte nih vawleicung ramza kan um nak hmun cio ah khrih zesuh nih a kan duh piakmi dawtnak nun le vawleicung thil vialte nih kan herhmi dawtnak nun hi ngei hna u si law dawtnak nun in nung hna u si law kan tuahsermi thil kipah dawtnak i tel zungzal seh..

                      Zisuh A Kan Fialmi “Dawtnak Nun”                                                                           
                      Matthai  22:37-39,   Luka  10:27-28
Na innpa cu nangmah naa dawt bantukin na dawt lai, ti hi a si. Matthai  22:39. Cucu va tuah law na nung lai, tiah a ti. Luka  10:28.
          Zisuh khrih nih zumtu hna kan nun ram ah si hna seh, ti a kan duhmi le a kan fialmi hi, nihin zumtu hna nih kan tuah hna in ka nun ram ah kan i nunpi hna maw, I chek tuah hna u sih. Zisuh nih a kan fialmi le si ter a kan duhmi hna hi kan tuah rih hna lo i kan nun ram ah kan i nunpi rih hna lo a si ahcun nihin zumtu khrihfa mi hna kan nun hi a poi taktak mi thil ah kan cang ko lai.
Bawipa Zisuh nih a kan fialmi “Dawtnak Nun”
          Zisuh nih cun, “Bawipa na Pathian cu na lungthin dihlak le na ruahnak dihlak le na nunnak dihlak in na dawt lai” ti hi a si. Cucu Zisuh nih “A ngan bik le a biapi bik nawlbia” ah a chiah. Zisuh bia bantuk tein kannih zumtu vialte nih Bawipa Pathian cu kan lungthin dihlak kan ruahnak dihlak kan nunnak dihlak cun kan daw taktak hna maw. Zisuh nih le, amah Bawipa Pathian dawt hi a kan fialmi a si fawn, kannih zumtu khrihfa vialte nih kan dawt lo a si ahcun zumtu khrihfa kan si nak hi i ruah ngaingai kan hau lai. Zumtu khrihfa vialte nih dawtnak nun hi kan ngeih khawh hna lo a si ahcun zeitindah Bawipa Pathian nih cun a kan dawt khawh ve lai i, dawtnak thluachuah cu kan hmuh khawh hna lai. “Pathian nih a ka dawmi cu ka khamh hna lai i a ka hngalmi cu ka huhphenh hna lai. An ka auh tikah ka leh hna lai i harnak an in tikah ka umpi hna lai. Laksawng ah nun sau ka pek hna lai i ka khamh hrimhrim hna lai, a ti. “Psalm 91:14-16” Cucaah dawtnak nun hi Pathian zong nih a kan duh piakmi a si i, a fapa Zisuh khrih zong nih a kan duh piakmi le a kan fialmi a si bantukin le, dawtnak nun hi a ngan bik nawlbia le a sang bik ah an chiahmi a si caah, kannih zumtu khrihfa vialte hna nih cun kan nunnak hram pi ah hin dawtnak nun cu kan ngeih ding le kan i nunpi ding cu an si ko lo maw. Luka chung zongah kan hmuh bantukin- “Phungbia cawnpiaktu saya pakhat zong nih zungzal nunnak chung i a luh khawh nakhnga dingah Zisuh kha bia a hal, Zisuh nih cun cathiang nih zeitindah zungzal nunnak chung i na luh khawh nakhnga dingah an chimh i, zeitindah a sullam naa lakning a si, tiah a hal- Mipa nih cun a leh i, “Bawipa na Pathian cu na thinlung dihlak na nunnak dihlak le na thazaang dihlak le na ruahnak dihlak in na dawt lai i, na innpa zong kha nangmah naa dawt tlukin na dawt lai. a tiah tiah a ti” Zisuh nih cun a leh i, “Na bialehnak ahmaan; cucu va tuah law na nung lai, tiah a ti” Hi bia hi mipa nih a chim khawh le cangka in Zisuh nih a lehmi cu- cucu va tuah law na nun ko lai a ti. Zisuh bia bantuk tein kannih zumtu vialte nih hihi kan tuah khawh hna i kan i nunpi hna a si ahcun nunnak kan hmu lai i, Pathian dawtnak thluachuah cu kan nun ram ah a lang ko lai.
          Zisuh nih pakhat nak ah a kan fialmi cu amah Bawipa Pathian dawt hi a si i, pahnihnak ah a kan fialmi cu kan innpa dawt hi a si. “Bawipa na Pathian cu na lungthin dihlak le na ruahnak dihlak le na nunnak dihlak in na dawt lai. ti hi a ngan bik le a biapi bik nawlbia a si. A hung changtu biapi nawlbia cu, cu bantuk tthiamtthiam cu a si i, ‘Na innpa cu nangmah naa dawt bantukin na dawt lai’ ti hi a si. Zisuh nih hi dawtnak nun a kan fialmi hi kan tuah kho hna in kan innpa cungah dawtnak cu kan ngei taktak hna in kan dawt hna maw. Hika ah naa innpa a timi hi khua kan saknak kan in le kan lo i, innpa le lo pa khi a chim duhmi a si lo. Nihin kan pawngah a um ve mi kan hmuh zungzal mi hna kan hawi nu kan hawi pa hna le sikfak santlai lo, mi chanbau le, tlamtling lo, mihrut le miaah, ngakttah le nuhmei le pahmei hna khi an si. Cu hna cungah cun kannih zumtu vialte nih hna Zisuh nih a kan fial bantukin dawtnak thinlung le dawtnak nun cu kan ngei hna maw. Nihin ah Zisuh nih a kan fialmi amah Bawipa Pathian dawt le kan innpa dawt hna hi kan nun ah le kan thinlung ah le kan tuah sermi hna ah kan ngeih rih hna lo a si ahcun, zumtu khrihfa kan si nak mual a ngei hrimhrim lai lo hih.
Cucaah kannih zumtu khrihfa vialte nih Zisuh nih kan nun ram ah a kan duh piakmi le a kan fial bantukin dawtnak nun le dawtnak thinlung hna hi ngeih i zuam hna u sih law, mi cungah dawtnak in an herhmi thil va tuah piak hi i zuam hna u sih. Cucu kan thluachuahnak a si lai i kan i lawmhnak a si lai.
Pakhatnak ah amah Bawipa Pathian daw hna u sihlaw, a caah zumhtlak in nung zungzal hna u sih. Pahnihnak ah kan innpa- ngakttah, sikfak, mi chanbau tlamtling lo, hmuinu hmuipa, hi daw hna u sih. Cucu zumtu kan nun ram ah Zisuh nih a kan fialmi le a kan duh piakmi a si.
Pathian duhnak tuah kha nan duhnak ngan bik i a chiami cu, Lunglawmmi nan va si dah; Pathian nih nan duhnak cu a tlinter lai. Midang cungah zaangfahnak a ngeimi cu lunglawmmi nan va si dah; Pathian nih an zaangfah hna lai. Matt 5:6.7


                       Pathian Sinin Kan I Thup Kho                                                                                                                                                                                                                       
                      Jonah 1:1.17 – 2 Semuel 11:1.27
          Vawleicung i a ummi thilnung vialte hna, a hme he a ngan he hmuh khawhmi thil he hmuh khawh lomi thil hna he hin, a nung mi Pathian sin hin kan i tthup kho lo i, kan zaam kho lo. Zei ruanag dah Pathian sinin vawlei cung i, a ummi thilnung vialte nih hin kan i tthuh khawh lo i, kan zaam khawh lo kan ti ahcun Pathian cu zeizong vialte sertu a si i, zeizong vialte cungah nawl ngeitu le uktu a si caah a si. Cun kannih cu “Amah kutchuak kan si i, amah ta kan si, a mi kan si i, aa tuuruun kan si” {Psalam 100:3}
          Jonah cu Pathian sinin a tthup hnek, a zaam hnek nain a tthup kho in a zaam kho lo. Jonah nih Pathian sinin aa tthuh hnek aa zaam hnek nak cu, Pathian nih Nineveh khualipi ah kal a fial, cu Nineveh khua i kal ding cu Jonah nih a minung si nak in a ngamh lo caah, Jonah cu Tarshish khua leiah tthuh ding le zaam ding a tim. Jonah nih cun Tarshish khua leiah ka kal lai i, khika khi cu Pathian nih a phan kho rua lai lo tiah a ruah. {Joanh 1:3} Sihmanhsehlaw Jonah nih a ruahnak cu Pathian nih  a phak khawh lonak le, a hmuh khawh lonak a um lo. Cucaah Jonah cu Pathian nih a lam aa tluanter lo i, Jonah cu RILI chungah hloh aa huah i, ngapi paw chungah nithum le zanthum um a huah. Zei ruangah dah Jonah cu a lam aa tluan lo i, RILI chungah hloh a huah i, ngapi paw chung ah a um kan ti ahcun, Pathian nih a fialmi rian tuah duh loin le, Pathian duhnak zul duh loin Pathian sinin “I tthuh le zaam” a timh caah a si. Jonah cu Pathian sinin zaam le i tthuh tim len hmanhsehlaw Pathian sinin a tthup kho lo i, a zaam kho lo.
          David zong Pathian sinin zaam le i tthuh a tim ve len nain a tthup kho in, a zaam kho lo. David nih Pathian sinin zaam le tthuh a timhnak a ruang cu, “Amah a ralkap bawi pakhat a si vami {Uriah} Nupi {Batthsheba} a ih pi i, Batthsheba nih amah David fa aa pawi i, Batthsheba i a va a ralbawi pakhat a simi Uriah a thah lio le a sual lio ah khan a si” David nih cun Batthsheba a ih pi i, a va Uriah zong a thahter hna kha hohmanh nih an ka thei lo i, an ka hmu rua lo tiah a ruah, Sihmanhsehlaw David i, a tuahmi vialte cu Pathian nih a rak hmuh dih i, a rak theih dih ko. Cucaah David cu Pathian profet Nathan hmaang in a sual a rak phuan i, David nih Pathian sinin ka tthup kho rua tiah a rak ruahmi kha a tthuh khawh lonak a rak langhter, David cu a tuah sermi thil tthat lonak vialte chungin Pathian sinin ka tthup kho rua ka zaam kho rua a ti mi vialte chungin, a pelte hmanh Pathian sinin a tthup kho lo i, a zaam kho lo.
          Cu bantuk tthiamtthiam in Pathian sinin mi zei bantuk mifim, mithiam le, mirum minthang, siangpahrang hna zong an i tthup kho in, an zaam kho hna lo. Bible chungah mi tampi hna zong Pathian sinin, i tthuh le zaam an i tim zungzal nain mi zeihmanh an i tthup in an zaam kho lo. Pathian nih an tuah sermi dinfel lonak le tthat lonak an tuahmi vialte cu a hmuh dih cikcek ko hna.
          Cuva bantukin nihin kannih Lai miphun zumtu khrihfa vialte hna zong nitinte kan nunnak ah kan umnak hmun le ram cio ah kan tuah sermi thil vialte hna hi Pathian nih a kan hmuh dih i, a kan theih dih cikcek ko. Cucaah nitinte kan nunnak ah kan tuah sermi thil hna hi, Pathian sinin kan i tthup kho hna lai lo. Thil kan tuah sermi hna hi, a nganpi cu chim lo, a hmete kan tuahmi le a thlitthup in kan tuahmi hna zong hi Pathian nih cun a kan hmuh dih a kan theih dih i, amah Pathian sin hin kan i tthup kho hrimhrim in kan zaam kho hrimhrim hna lo. “Mifim mithim mirum” pa zong nih Pathian sinin a tthup kho lo. “Pastor le Evangelist, khrihfa upa hna le, sifak santlai lo hna zong, ngakttah, nuhmei pahmei, mihrut” hna zong, mi zei bantuk minung hmanh hi kan tuah sermi le kan nun can hna hi, Pathian sinin kan i tthup kan zaam kho lo. “Caan dongh ni ahcun kanmah le kan tuah ser ning cio in Pathian duhnak a tuah duh lomi le, a nawl a zul duh lomi hna cu biaceih kan sit e lai” Cucaah Pathian sinin hohmanh kan i tthuh kan zaam khawh lo bantukin, Nihin zumtu khrihfa Lai miphun vialte nih nitinte kan nunnak ah kan tuah ser sualmi tthat lonak vialte hna hi, Pathian sinin a tthup mi le a zaam mi si loin. Pathian sin tu ah, kan sualnak le kan palhnak le kan tthat lonak le, kan tuah ser sualmi dinfel lonak le, amah Pathian duhning in kan nun khawh lonak vialte kha, amah Pathian sinah phuang hna uh sihlaw, amah sinah kir hna u sih. Kannih nih cun nifate kan nunnak ah hin “Pathian nih aa lawmhmi thil lawng kha tuah le kawl i zuam ko hna u sih” {Efesa 5:10a} Cucu kan damnak le kan i lawmhnak le kan thluachuahnak a si i, Pathian duhmi nun a si.



              "Zumhnak   in Pathian Lung a tongmi hna nih an co mi thil"

            Zumhnak ngeih kan timi hi.kan i ruahchanmi kan hmuh theo lai ti. Kan zumh le a taktak le a ngaingai a si mithil kan mit in kan hmuh khawh lomi hi an um ko ti kan zumh hi a si.zumhnak an rak ngeih caah hlan liomi hna nih kan Pathian cu a lung an rak ton. Van le vawlei cu Pathian bia nih a ser hna ti kha zumhnak in kan hngalh i cucaah hmuh khawhmi thil cu hmuh khawh lomi thil chungin ser a si ti kha a langh. “Zumhnak a ngeihmi hna”

 (1)Abel zumhnak (Hebru 11:4)ahcun Abel nih Pathian sinah raithawinak
     A pek mi Pathian lung a tonmi pekchan mi raithawinak cu a zumhnak
    Thawngin a si.

(2)Enok zumhnak (Hebru 11:5)ahcun Enok cu a nunnak le a zumhnak
   In Pathian lung a tonmi asi caah Pathian nih Enok cu thih lo in a nun
   Nak lak asi nak cu PAathian lung tonin zumhnak nun a ngeih nak
   Thawngin a si.

(3)Noah zumhnak (Hebru 11:7)ahcun Noah le a inn chungkhar tlingte in
    An luat khawhnak cu Noah nih hmailei thil aum lai tiah a hngalh lo
   Nain Pathian nih Noah cu tuah a timi le ser a timi lawng a ser i Pathian
   Bia a zumhnak thawngin Noah le a inn chungkhar tlingte in an luatnak
   cu a si.

(4)Abraham zumhnak (Hebru 11:8)ahcun Pathian nih Abraham kha a auh
    Tikah Abraham cu Pathian bia a ngaihtertu le kan pek lai tiah a kamh
    Mi ram i a kaltertu kha a zumhnak asi cun Pathian nih Abraham cu
   Khuazeiah ka kal lai tihmanh a hngalh lo nain a kaltertu cu a zumhnak
   A si.

Cucaah kan nih a tu lio zumhtu kan dihlak nih ta kan zumhmi hi fiangte in kan i hngalh hna maw, kan i fianglo ahcun i fiang cang hna u si.Cun kan zumhnak hi Pathian lung a tonmi le Pathian nih thluachuah pekawk tlakmi zumhnak nun hi ngeih cang hna usi law cu ti kan nun amah Pathian kan i bochan i kan zumh a si ahcun khawika ram kan umnak poah ah a thlachuak nak nih a kan umpi ko lai,cucaah bibal chungah kan hmuh bangtukin amah Pathian a zumhmi hna cu Abel siseh Enok siseh Noah siseh Abraham siseh an zumhnak thawngin Pathian nih a pek mi hna le an co mi thil thlua chuahnak he a umpi ko hna. Cucaah kan nih zumhtu khrifa kanza pi tein kan umnak ram cioin kan zumhnak le khrifa kan sinak hi Pathian nih thluachuah pek awk tlak mi nun le zumhnak nun hi ngeih cio cang hna u si. Bibal   Hebru  11:1.8 tiang?



                   PATHIAN NAWLNGAIH THLUACHUAHNAK

Nan luh leiah thluachuah nan hmu lai.nan chunh leiah thluachuah nan hmu lai.
                                                                                          "Deuteronomi   28:6"

             Vawlei cungah hin mizeibantuk nih dah thluachuah hi an hmu tawn i mizeibantuk cungah dah thluachuah hi a tlung tawn ti ahcun NAWL a ngaihmi le ZUMHAWKTLAK in a nungmi hna le TOIDOR tein khua asa mi hna nih thluachuahnak le lawmhnak cu an hmu tawn. Cubantuk mi hna cu hodah an si kan ti hna ahcun pakhatnak ah NOAH ttuanbia kan vun zoh lai.

            NOAH hi a ttuanbia kan zoh tikah hi vawlei cungah amah chanliao Buanchukcho liao ahhin NOAH lawnglawng hi nawl a rak ngaihmi le zumhawktlak in a rak nungmi le toidor tein khua a rak sa mi le Pathian a rak ttihmi cu NOAH le a innchungkhar lawng hi an rak si,cusi caah Pathian nih NOAH cu a thawh i.NOAH ka sermi minung hna le ka sermi vawlei ahhin ahohmanh ka lung aka tongmi an um tilo i,vawlei cu ttha lo nak in an khatter cang,cucaah vawlei cu tiin ka hrawh cang lai.cusi caah lawng pakhatin i ser law nangmah le nain chungkhar cu lawng chungahcun lut u tiah Pathian nih a ti,(Genesis  13:22)  Bawipa nih NOAH cu a thawh. nain chungkhar dihlak he lawng chung ahcun lut tuah. nangmah lawnglawng hi atu mi hna lakah hin ka lung a ka tongmi na si. (Genesis  7:1) hi ka ah a langter duhmi cu Pathian nawl a ngaihmi le zumhawktlak in le toidor tein a nungmi hna cu Pathian nih a umpi hna a huhphenh hna thluachuahnak a pek hna tihi asi,NOAH cu nawlngaih in le zumhawktlak in le toidor in a um peng.

         Cun Pathian nih NOAH le a innchungkhar lawng cu ser u a ti hna i lawng cu an ser i Noah le a innchungkhar Pathian nawlngaih in lawng an sermi cu micheu nih an serset hna micheu nih maw mihruh hna an ti hna micheu nih an hnihsawh hna nain NOAH le a innchungkhar tu nihcun Pathian nih tuah u a ti mi hna nawlbiangaih le zumhawktlak in le toidor tein lawng cu an ser ko i Pathian nawl lawng kha an ngaih ko. (Genesis  7:1) NOAH nihcun Bawipa nih a chimmi vialte cu an tuah dih hna,NOAH cu nawlngaih in le zumhawktlak in le toidor tein a nung peng caah Pathian nih a ven,cun NOAH nih Pathian nawlngaih kha a duhnak nganbik ah a chiat caah Pathian cu NOAH cungah a lawm caah NOAH cu Pathian nih vawlei cung miphun vialte a hrinsor thluachuahnak a pek, (Genesis  9:1.7) Pathian nih NOAH le a fapa hna cu thluachuah a pek hna i. fa tampiin ngei hna u law nan fa le cu vawlei cung khuazakip ah khat hna seh ati.

       Kannih LAIMI phun zong Pathian nih thluachuah a pekmi miphun le Pathian nih a thimmi mi phun kan si ve,cucaah hi vawlei cung khuaza ramkip kan umnak ciao in nifatin kan nunnak NOAH le a innchungkhar nih Pathian nawlngaih kha an duhnak nganbik ah an i chiat bantukin kannih LAIMI phun zongnih nawlngaih in le zumhawktlakin le toidor tein nung zungzal hna usi.vawlei cungah nawl ngaih tein a ummi le zumhawktlakin khua asa mi le toidor tein a nungmi cu zeitik hmanh ah an sungbello.cubantukmi hna cu Pathian nih a cawisan zungzal ko hna. “Pathian nih aka dawmi cu ka khamh hna lai i aka hngalhmi cu ka huhphenh hna lai,an ka auh tikah ka leh hna lai i,ka chuah hna lai i ka upat hna lai,laksawngah nun sau ka pek hna lai i.ka khamh hrimhrim hna lai,a ti” .(Psalm  91:14.16) Pathian nawl a ngaihmi le zumhawktlak in le toidor tein khua asa mi cu Pathian nih thlua chuahnak a pek hna,cucaah kannih LAIMI phun  zumtu vialte zong hi thawngttha nih akan sawm duh mi cu kan umnak hmunh ciao in nifatin kan nunnak ah nawlngaih in um le zumhawk tlakin nung le toidor tein khuasa le Pathian ttih hi asi.zeitik poah ah Pathian a ttihmi cu a zungzal in thluachuahnak cu an hrimhrim..(Pathian nawlngaih cu thluachuahnak asi)



                              JOSHUA TTUANBIAIN ZUMHTU NUN

            Isarel miphun nih Kanaan ram an co lai le an lut khawhnak kha Joshua nih Pathian a ttih i Pathian a bochan i Isarel miphun caah le Pathian hmaiah zumhawktlak in a umnak le a nunnak thawngin asi,Joshua nihcun nifatin te a nunnak ah a duh bikmi cu  Pathian riantuan le Pathian biak le zeibantuk thil poah ah zumhawktlak tein nun kha Joshua nih a duhnak nganbik ii a chiahmi cu asi, {Joshua  24:14a} ( Cucaah atu cu Bawipa kha ttih u law, amah rian kha lungtak te le zumhawktlak tein tuan tuah u ati) cu bantukin Joshua nihcun Pathian caah zumhawktlak  tein a nun peng caah Joshua cu Pathian nih a umpi i an ral ttampi an tei khawh hna,cun Isarel miphun cu Pathian nih an pu pa hna sinah chiatser in bia a rak i kammi Kanaan ram kan pek hna lai ii nan co lai ii nanmah ram a si lai tiah a tti mi hna Kanaan ram cu Isarel miphun nih an lut khawhnak dingahcun Joshua kha Pathian nih a thimmi asi bantukin joshua cu Pathian hmai le Isarel hna hmai ah zumhawktlak in a nun ii Pathian nih a umpi hna. Cun Joshua le Isarel ralkap nih an ral an doh lai hna ahkhan Joshua sinah Pathian nih bia a chim tawn hna, cu bia Pathian nih a chim tawnmi hna cu nan ral cu ttih hna hlah u nan kut chungah kan pek cang hna ii nan hrawh dih cikcek hna lai tiah a tti tawn hna, {Joshua  8:1a} ttih hlah na lung zongdong hlah, {Joshua  10:8} ttih hna hlah,zeitintiah annih cu na kut chungah kan pek cang hna, A nmah lakah na hmaiah a dir kho mi pakhat hmanh an um lai lo tiah a tti.  cutticun Pathian nih Isarel miphun cu a umpi tawn hna,
              Cun Joshua nih Pathian a ttih ii Pathian a bochan ii zumhawktlak in Joshua cu a nun peng caah Pathian nih an ral hna kut chungin a chuah hna i joshua le Isarel ralkap nihcun teinak an hmuh tawn, cun Pathian nih an pupa hna sinah kan pek hna lai tiah bia a rak i kammi Kanaan ram an lut khawh nak dingah le an co khawhnak dingah an ral vialte Pathian umpi nak thawngin le Joshua nih Pathian a ttihzanak le zumhawktlak in a nunnak thawngin asi ii an ral cu an tei khawh dih cikcek hna, {Joshua  11:16.23} Joshua nih ram cu a tei dih ii an lak dih,cun Joshua hi Isarel miphun a hruainak hna le Kanaan ram an lut khawhnak ding le an co khawhnak dingah le an ral an dohnak le an teihna nak ah Joshau cu zumhawktlak in a nun peng ii Pathian a ttih Pathian a bochan peng,cucaah Joshua le Isarel miphun cu Pathian nih a umpi hna i an pupa hna sin ii kan pek hna lai tiah Pathian nih a rak i kammi Kanaan ram cu an co ii ram cu an phunning cio in an ii tthen, {Joshua  14:15} cuve bantukin kan nih LAIMI phun khrihfa zumhtu vialte zongnih vawlei cung khuaza ramkip kan umnak hmun cio in kan nunnak in Joshua bang zeibantuk tthil kan tuahmi poah ah zumhawktlak in nung hna usi, Cuti kan nun a si ahcun Pathian nih kannih LAIMI phun zawng vawlei cungah Isarel miphun nih Kanaan ram an co bang Pathian nih LAIMI phun zumhtu khrihfa siter le co ter a kan duh piakmi LAIMI phun nih kan co khawhve nak lai, kan umnak ram cio in Pathian hi ttih hna u silaw, Pathian hi ii bochan zungzal hna usilaw, zumhawktlak in LAIMI phun nih nun zungzal hna usi,cun Pathian hi philh sual hna hlah usi, Pathian hi ttih za hna usilaw, zumhawktlak in LAMIMI phun nih Joshua bang nun hna u si, LAIMI phun nih jouhua bang zumhawktlak tein kan nun ahcun Pathian nih LAIMI phun mahnak lethnih in vawlei cungah a kan cawisan chinlengmang ko lai,  kan umnak ram cio in zumhtu khrihfa kan sinak hi langter zungzal hna usi, Cun vawlei cungah kanmiphun ramdangmi hna nih Pathian an philh sual zongah kan nih LAIMI phun nihcun Pathian cu philh hrimhrim hna hlah u si, Pathian cu ii bochan zungzal ko hna usi,cun Joshua nihcun Pathian kha a bochan peng ii pathian danghna kha biak a tim hrimhrim lo caah, Joshua nihcun Isarel miphun cu a thawh hna ii nannih nih pathian dang kha nan bia zongah, {Joshua  24:15b} kei le ka inchungkhar tu nihcun Bawipa kha kan biak ko lai  tiah a ti,

             Cun Joshua nihcun zumhawktlak nunin a tthih ttiangin Pathian cu a biak, cuve bantukin kannih LAIMI phun zongnih kan umnak hmun cio in Pathian cu dingfel tein biak hna u sih law,  Joshua bantuk in Pathian cu kan tthih ttiang zumhawktlak nunin biak ve hna u sih,  Zumhawktlakin nun zungzal hna u sih, {Phungthlukbia  28:20a} zumhawtlak mi cu thlachuahnak ttampi a hmu lai, {Phungthlukbia  28:14a} Bawipa a ttih zungzalmi cu mi thlachuah an si, {Phungthlukbia  29:18} Pathian nih a hruai lomi miphun cu ningcang loin khua an sa,Pathian nawlbia a zulmi cu lunglawmmi an si, {Phungthluk bia  14:34a} miphun a liannganter tu cu dinnak asi, Joshua nih a tthih ttiang Pathian hmaiah le Isarel miphun caah zumhawktlak in a nun bantukin kannih LAIMI phun zawngnih kan umnak vawlei cung ramkip in khrihfa zumhtu kan si bantukin nifatin kan nunnak ah Pathian hmai le miphun ramdangmi hna hmaiah le kan LAIMI phun caah Joshua bang kan tthih ttiang zumhawktlak in nun i zuam zungzal hna usi, Ni hin LAIMI phun a kan cawisan tu hi Pathian asi, zumhawktlak tein a nunmi cu Pathian nih a umpi hna ii thlachuahnak a pek hna, {psalm 91:14.16} Pathian nih,aka dawmi cu ka khamh hna lai i,aka hngalmi cu ka huhphenh hna lai,an ka auh tikah ka let hna lai i harnak an in tikah ka umpi hna lai, ka chuah hna lai i ka upat hna lai,laksawng ah nun sau ka pek hna lai i ka khamh hrimhrim hna lai a ti" pumpak cio nih psalm 91:1.16 adih lak khan rak rel cio te u, kan baibel chungah kan hmuh ban tukin khrihfa zumtu hna nih Pathian caah zumhawktlak tein nun hi a sungmi asi hrimhrim lo, Cusi caah kan nih LAIMI phun zumtu khrihfa kan sinak ah le nifatin kan nunnak ah Pathian hi i bochan hna usilaw, zumhawktlak tein nun zungzal hna usi,Pathian a dawmi phun cu Pathian nih aumpi hna i thluachuahnak he lam a hruai ko hna.


                       HREMHMUN HI ZEIBANTUK THENGTE DAH A SI
           Hremhmun hi a min bantukte hin ‘Hremnak Hmun’ ti kha a si taktak ko. Bible nih hin vanram nakin hremhmun kong hi voi tam deuhpi a chim. A ruang le a chim chan cu hi hmun ttih a nun zia hi a theitu kan Bawipa nih hin cuka hmun i kan phak lai le kan kal lai hi a kan phanpiak tuk i hi hmun i kan lohtlau lai hi a kan siang lo tuk i hi hmunah kan phak nakhnga lo ding caah a chim chan cu a si i Bawi pa nih cun hi hmun cu chuahtak in zungzal nunnak vanram nuamtu ah phan hna seh ti hi a kan duh piakmi a si.
         Bible nih hin Hremhmun sining le cu Hremhmun cu zeitlukin dah ttih a nun timi a kan chimhmi a tanglei bia tlangpi hna hmang hin kan zoh tuah hna lai. Hremnak Hmun cu;
1.Hremnak Hmun A Si?
            ‘Hremhmun’ nih hin a min a hmanning tein a put ko. “Hremhmun” ti cu kaa in hun chim awk hmanhah a nuam lo ngaite mi a si. Zei ruangah ti ahcun anih cu “Hremnak Hmun” ti bak kha a si ko. Holh dangin Mirang holh in cun {a place of torment/tortur} ti a si. Min vialte lakah min sunglow bik le min nauta bik min a si. Zeicahtiah kan Bawipa Zisuh hrimhrim nih hi hmun hi ‘Zungzal hremhmun’ a si tiah a ti, Matthai 25:46
           Hi ‘Hremhmun’ nakin ttih a nung deuhmi hmun hi vawlei cung le vancung ah a um ti lo. Cucu ttih a nung mi hremhmun cu zeibantuk minung hna nih dah an in lai ti ahcun “Pathian zaangfahnak le a velngeihnak amah Pathian bia zeiah a rello mi hna le Pathian a zum duh lomi hna le thlarau sualnak chungah a ummi hna nih an ing lai”. Cu hna nih Hremhmun Hell i an tlak tikah zeitindah an ing lai ti ahcun “Meialh a hliao in aa hliao i a satuk hringhranmi meidil chungah cun kum dong loin zungzal in cu hremnak hmun cu an tuar lai”. Dang khat leiin tihal le dangcar a reo kho ti lai lo i, tikik dorkhat te zong liah duh le thek duh zongah a um ti lai lo i annih cu cu hremhmun ahcun nau nuar bangin a zungzal in an ttap hraam zungzal lai.
         Pathian bia zeiah a rello mi hna le Pathian duh nakin a nung lo mi hna le palhnak a tuah zungzal mi le an tuahsar mi thil hna ah Pathian thinhunnak lawngte a tuah zungzal mi hna kha an si lai i cu hna cu. “A hremtu hna mei i a khu cu zungzal in a kai zungzal ko. Sahrang le a milem a biami le sahrang hmelchunhnak a ngeimi hna caah cun chun zongah zan zongah lungdaih hnangamnak kha zeihmanh a um ti lo”{Biat 14:11} Cu hna cu cuka hmun ahcun lehlang in le a lengmi le a kalmi si loin zungzal in a kalmi an si i annih cu cuka hmun ahcun chunchun zanzan in zeitik hmanhah dinh can hrim ngei loin a zungzal in hrem an si lai i a zungzal in mei linsa nih cun a hrem hna lai i cuka ahcun an hrum ai lai.
          Sehtan zong hi atu vawlei ah hin zungzal in a hmun lai lo. Anih zong ni khat cu a caan dongh vete lai. Cu tikah annih zong a hnuzul hna a tlangbawi hna a simi Nal profet hna le sahrang hna he khat tein hremhmun HELL ram ahcun meidil chungah cun an duh zong duh lo zongah kangh an si vete lai i hrem an si vete lai. Cucu “Cun annih a hlengtu hna khuachia (Sehtan) kha mei le kaat tili chungah khan an paih hna lai i cuka i sahrang hna le nal profet hna cu thlak an si lai. Cuka ahcun annih cu chun zan in hrem an si zungzal ko lai a ti” Biat 20:10.





                   Bawipa Zisuh A Voihnihnak A Ra Than Lai
        Zisuh, vancung le vawlei cung nawl i a ummi nawl ngeihnak cu pek ka si cang a ti, “Mtt 28:18”
          Bawipa zisuh khrih nih ka ra than lai a ti bantukin le a biakam bantukin a rat than lai nak ni caan a nai cang, Zeicahtiah ahcun kan Bible chungah amah Zisuh nih a rak chim mi siseh, hlan profet hna nih an rak chim chung cang mi bia kha a tling cuahmah cang, Cucu kan Bible hi, kanmah Lai Bible in A cathluan hi  781137 a um, Cun Holh dangin (King james) ah  3566480 a um, Hi vialte chungah Biakam lawngte hi 1260 a um, Cun Nawl peknak lawngte hi  6468 a um, Hi vailte chungah hin Biakam nak siseh, Nawl pek nak siseh, cheuthum chungah cheuhnih veve cu an tling cang. Kan vawlei caan hi cheukhat hmanh a tang ti lo. Kan Bible chungah a ummi a tling cang mi hi, Kanmah Lai Bible in 781137 chungah hin 32689 hi a tling cang, Cun kan Bible chungah chimchung cang mi a tling rih lomi hi 3140 a si cang. Hi hmanh ahhin atu nihin ah zei maw zat cu an tling cuahmah ko. Kan vawlei caan hi a dong deng taktak cang ko i khrih Zisuh zong “A Mi Thiang” hna lak dingah a voihnih nak a ra deng ve cang. Cusi caah nihin kannih Lai miphun zumtu vialte hna hi tinh cia in kan um cang hna maw, Vawleicung tuanbia kan zoh tikah Pathian nih vawlei a rak hrawh tawn ahhin le vawlei mi hna dan a tat tawn hna ah hin kum 2000 in a cung lei zungzal ah a si, Atu kannih chan zongah cucu kan phan ve cang. Cucaah khrih Zisuh a rat than te tikah nang le kei lanhtak maw kan si lai lakmi dah kan si lai, Kan nunnak i chek tuah hna u sih. Bawipa ni a nai cang . “Cucaah a ni siseh, a caan siseh nan hngalh tung lo caah ralring tein um ko u, a ti” (Matthai 25:13) Zisuh khrih Pathian fapa mi vialte caah khamhnak a kan ser piaktu cu hi vawleicung ah amah a zummi hna le a mi thiang hna lak awk ah “A voihnihnak  A Ra Than Cang Lai” Kannih vialte zumtu kan sinak le khrihfa kan sinak i chek tuah hna u sih.


athian a ser mi cu, {2:8} ah, “Bawipa Pathian nih nichuahlei ah Edun dum pakhat a ser i cuka ahcun a sermi mipa kha a chiah” a ti.
      A Hohmanh Nih Chuh Khawh Lomi Christmas Lawmhnak
       Bible,    Matthai  11:25.27, 13:16.17,  Luka  10:39.42
                         John Ceu Mang “Ruan”
Nihin Lai miphun zumtu hawikom dawt vialte hna, pumpak cio nan cungah December Christmas lawmhnak le daihnak le Pa Pathian, fapa Zisuh khrih vel le daihnak cu nan cung cio ah tlung ko seh.
Ni le kum caan chungah hin, thil sining hi tampi a thleng zungzal tawn. Ni le kum caan hi aa thlen lengmang bantuk in, minung kan nunning le kan khuaruah ning hna zong hi a thleng lengmang ve. Khua caan bantuk in, fur caan a hung phan i, kan thinlung phundang tein a hung um ve. Thal caan a hung phan than i, kan thinlung a hnug i phundang than ve. Khuasih caan le December kan hung phan i, minung kan thinlung le kan khuaruahnak le kan thil tuah le kan thil duh zong in aa hung i thleng dih cuahmah. Vawlei khuacaan chungah minung kan thinlung chungah le kan ttonlennak hna ahhin, atu bantuk in December  Christmas thla ah hin kan thinlung le kan khuaruahnak le kan ttonlenning hi aa phundang khun lai tiah ka ruah..
December Christmas thla kan vun phanh hna cun kan thinlung nuamhnak le kan khuaruah nuamhnak hna le kan ttonlenning nuamhnak hna hi chim awk ttha lo khi an si hna. December Christmas thla a hung phak cun minung kan thinlung le kan khuaruahnak le kan ttonlenning a nuamh bantuk in, thing le ram fing le tlang hna le zilthli hna le, ti ngalung hna le, ramsa phungtling hna le, pangpar phungtling hna zong nih, December Christmas thla nih a hun chuahpi mi lunglawmh hnangam daihnak hna an langhter cio ve hna. Anmah le an sining cio in December Christmas thla cu an hun lawm cio hna i, an i nuamh pi cio hna. Cu chungah minung hi kan i lawmhnak le kan i nuamhnak hi a tling khun rua tiah hmuh a si. Minung nih cun liamcia zuuntthing hna kan ruah, kan lung ah an hung chuak zualmal hna. Mitthlam ah an cuang duahmah hna, hnathlam ah an leeng ciahmah hna. Cu tikah cun lunglen le zuunngeih cu aa celh in celh a si hrim lo. December Christmas nih a chuahpi mi liamcia zuuntthing ngaihtlem in, lunglawmhnak mitthli le, liamcia zuuntthing ngaihnak mitthli lawng aa luang cuahmah ko..
Zei ruangah dah December Christmas caan ah mah ti bantuk in, minung kan thinlung ah le kan khuaruahnak ah a hung um ti ahcun, Chrismas lawmhnak le nuamhnak cu, Khrih Zisuh nih “Ahohmanh Nih Chuh Khawh Ti Lo Dingin” a kan pekmi a si caah a si. {Matthai 11:25b} “Maw ka Pa, van le vawlei a uktu. A fimmi le cathiammi hna sinin na thuhmi kha cathiam lomi hna sinah na langhter caah na cungah ka lawm” a ti. {26} “Cucu nangmah nih siseh tin a duhningte a si” a ti. {27a} “Ka pa nih zeizong vialte kha ka kut chungah a ka dih” a ti. Nihin ah kan hmanmi December Christmas lawmhnak le nuamhnak hna hi Pathian nih fapa Zisuh Khrih a pekmi, kannih vawlei mi hna nih kan hmuh thanmi aa sunglawituk mi, December Christmas lawnhnak le nuamhnak a si. {Matthai 13:16.17} “Nannih tu cu, nan van a va ttha thiam dah. Nan mit nih a hmuh i nan hna nih a theih. Hihi philh hlah u; Nan hmuhmi le nan theihmi hi profet tampi hna le Pathian mi tampi hna nih hmuh le theih an duh na in an hmuh khawh lomi le an theih khawh lomi a si” tiah a ti. Nihin ah kannih nih kan hmaan khawh vemi, December Christmas hna hi, kanmah nak mifim le mithiam hna le, Pathian mi hna hmanh nih an rak hman duhtuk nain an rak hman khawh lomi, hmuh le theih zong an rak duhtuk nain, an rak hmuh an rak theih khawh lomi, December Christmas lawmhnak le nuamhnak a si. {Luka 10:41.42} “Bawipa nih cun a leh i, Martha, Martha, thil tam tuk kong ah na lungre a thei i na ing a puang, sihmanhsehlaw a herh taktakmi cu pakhat lawng a si ko. Mary nih ahmaanmi thil cu aa thim cang i cucu “AHOHMANH NIH AN CHUP LAI LO” tiah a ti.
Cucaah nihin Lai miphun kannih zumtu vialte hna zong nih, nihin ah kan hmanmi December Christmas lawnhnak le nuamhnak hna hi, Pa Pathian le Fapa Zisuh Khrih nih a kan pekmi a si bantuk in, zeitindah kan hman cio hna. Pa Pathian nih le fapa Zisuh khrih nih pekmi si ti hngal loin maw, kanmah minung duhning in maw kan hman lai si lo ah. Pa Pathian le fapa Zisuh Khrih duhning in dah kan hman hna lai. December Christmas lawmhnak le nuamhnak hi chuh khawhmi in maw kan hman lai, chuh khawh lomi in dah kan hman hna lai. Pa Pathian le Khrih Zisuh nih cun ahohmanh nih chuh khawh lomi si dingin, Chrismas nih a chuahpi mi lawmhnak le nuamhnak hi a kan pekmi an si. December Christmas lawmhnak le nuamhnak hi Pa Pathian le khrih Zisuh nih a kan duh piakmi nun in kan hman hna i, kan lawmh hna a si ahcun, Pa Pathian nih le Fapa Zisuh Khrih nih nunnak le thisen in a kan pekmi Christmas lawmhnak le nuamhnak aa tlinhtu kan si lai i, zumtu tling zong kan si lai.
Nihin ah December Christmas a hmangtu vialte nih “Pa Pathian nih le Fapa Zisuh khrih nih an kan pekmi hi, “AHOHMANH NIH CHUH KHAWH TI LOMI” nun in hmang hna uh sih” Cun Pa Pathian le fapa Zisuh khrih dawtnak kha fakpi le thukpi in ruat hna u sih. “Nihin December Christmas i a chuak mi vialte hi Pa Pathian nih le fapa Zisuh khrih nih a kan pekmi a si” Nan cungah Christmas lawmhnak le daihnak tlung cio ko seh.