Miphun dihlak caah ceunak

By - Rev. Dr. C. Duh Kam

Bible relnak: Isaiah 49:5-6 Ka chuah hlan in Bawipa nih a ka fial; a mi cu kirpi tthan hna awk ah le aa tthekmi Israel mi kha pumh tthan hna awk ah, a sal ah a ka ser.  Bawipa nih upatnak a ka pek, amah cu ka thazaang hrampi a si.  Bawipa nih cun a ka thawh i “Ka sal, nangmah caah rian ngan deuh chin ka ngei; Israel chung in a taangmi hna kha lianhngannak ah phak ter tthan lawng si lo in, Nangmah cu miphun hna ca i ceunak ah kan ser lai. Cu ti cun vawlei dihlak nih khamhnak a hmuh lai,” a ti.

Biahram domhnak:

Nihin Chin miphun kan dirhmun hi ka ruah tawn tikah Pathian hi thangtthat lo in ka um kho lo.  Kan miphun cungah thil a cangmi hna hi a chiatnak lei zong a um ko nain, a tthatnak nih tamtuk in a lerh.  Pathian tthatnak tu hi kan sinah a lang deuh.  Kan ruah bal lo mi le saduhthah ding hmanh kan hngalh bal lo mi hmun le caan ah a kan phakter.  Kei cu ka khuaruah a har ko.

Lairam hi zeitindah khrihfa ram ah a can khawh?

Chin miphun cu Burma, India le Bangladesh ram thum chungah kan um.  Vawlei cung biaknak lian bikbik ram, Islam biaknak ram Bangladesh, Hindu biaknak ram India, Communism le Buddhism biaknak ram China le Burma nih a cehmi ram fate a si. Chin miphun le Mizo cu khrihfa siangbawi mi tlawm nih Khrih Thawngttha a kan chimhnak thwng in khrihfa ah kan cang dih.  Lairam ahcun Baptist siangbawi nuva pasarih lawng nih 1899 in 1966 tiang an kan umpi.  Mission rian an ttuan.  Kan siangbawi hna le Laimi zumtu hmasa hna thawng in khrihfa ah kan cang dih kan ti lai.  Vawlei cungah a miphun ning taktak in khrihfa ah can hi a awl lo.  Chin miphun kan ningpi in khrihfa kan can khawh mi cu sitertu le siter chan a um caah a si.  Khrihfa ah a kan cantertu cu Pathian Thlarau a si.  Khrihfa ah a kan canter chan cu vawlei ah Khrih ceunak langhter a kan duh caah a si.  Tinhpiakmi chan ngei lo in hi bantuk thil can awk a har.

Kan miphun he a tlakbik mi Pathian bia

Kan Bible relmi Isaiah 49:6 “Bawipa nih cun a ka thawh i ‘Ka sal, nangmah caah rian ngan deuh chin ka ngei; Israel chung in a taangmi hna kha lianhngannak ah phak ter tthan lawng si lo in, Nangmah cu miphun hna ca i ceunak ah kan ser lai. Cu ti cun vawlei dihlak nih khamhnak a hmuh lai,’ a ti” hi nihin Chinmi kan dirhmun he a tlaak bik. 

Profet Isaiah sin ah Pathian bia a langhning cu:

(1) Ka chuah hlan in Bawipa nih a ka fial; a mi cu kirpi tthan hna awk le aa tthekmi Israelmi kha pumh tthan hna awkah, a sal ah a ka ser;

2) Bawipa nih upatnak a ka pek,

3) Amah cu ka thazaang hrampi a si,

4) Israel mi hna chung in a taangmi hna kha lianhngannak ah phak ter ding

5) Miphun hna caah ceunak ah kan ser lai,

6) Vawlei dihlak nih khamhnak an hmuh lai, ti hi a si.

A tawifiannak in chim ahcun Babylon ah saltaangmi hna kha chanhchuah ding le hmun kip ah aa tthekmi Israel miphun kha pumh ding le ramdangmi Gentiles mi hna caah ceunak si ding ah mission rian an fialmi cu a si.  Bible Biakam Thar sining le thlarau mit in zoh ahcun kan khamhnak Jesuh Khrih nih a ttuan ti zong in an ti.  Nain, Biakam Hlun mit in kan zoh lai.

Nihin Chin miphun kan dirhmun:

Lairam cu Chin miphun tampi nih kan hngah rih. Lairam ah a ummi hna hi Babylon saltaang bantuk an si.  Cozah tthalo uknak tang ah sifak harsa ngai in an um.  Mah ram ah mi nih ukmi le ttemttawnmi an si.  Sifahnak sal ah kan tla.  Hnipuan fenh le aih le eidin ding hmanh tlamtling in kan ngei kho hna lo.  Lai khuate ah mi tampi cu cite hmanh duh ning in an liak kho lo.  Kawlram chung hmanh ah Laimi cu an si a fak bik ti kan si rih.  Hi tluk in ramdang ah aa hlawhfa mi nih phaisa kan kuat len ko bu ah, sifak bik kan si rih.  Kan miphun nih tthanchonak a phunphun a herh.  Hi bantuk in sal ah a taangmi kan miphun hawi hna hi aho nih dah a chanhchuah hna lai?  Ahodah rian a ngei mi kan si?

Cun, Chinmi thawng tampi hna cu ram kip ah i tthek dih in kan um fawn.    Ramdang a phanmi Chinmi hna hi khua le state hmanh ah kan um tti kho lo.  Ram khat hmanh ah kan um tti kho hna lo.  Vawleicung ram kip ah kan i tthek dih.  Hi kan dirhmun hi kan miphun caah ttih a nung ngai.  Kan miphun hi a lotlau dih kho mi kan si.  Kan tlaunak ding lam cu:

1)       Kan ca le holh kan thiam kho ti lo.  Ramdang a phanmi Chin ngakchia pawl cu holh an i hrawt tikah aho nih chimh cawnpiak hau lo in, Mirang holh in an holh colh.  Holh hi thli in a chuak ko rua.  Lai nu le pa hna nih Mirang holh cu kan thiam hlei lo nain, kan fa le nih cun Mirang holh in an holh colh.  Nu le pa le fale hna karlak ah holh lehpiak a haumi kan um pah cang. Holh nih nu le pa le fa le hna zong a kan tthen thok cang.  Mirang holh thiam hi a ttha ko nain, kan Laiholh hi a dolh ahcun Laimi kan tlau lai.

2)     Laimi kan nunphung cu vawlei a teitu Nitlak lei nunphung nih a dolh tuan khawh mi a si.  Kan pumrua te lawng hi Laimi si i kan thluak cu Mirang thluak ah a cang kho.  Asian tampi an si cang.  An tlau tamtuk cang.

3)      Kan ca, holh le nunphung kan thlau ahcun miphun tlau ti mi kan si ko lai.   Kan fa le nih Laiholh an thiam lo ahcun Lai hawi sin um cu an i nuam kho lai lo.  Lai Society in anmah te in an zam lai.  Laimi sinak nak in an thiammi holh a ngeitu hna miphun si cu an duh deuh lai.  Cu ti cun, miphun tlau i thoknak cu a si ko cang.

4)     Holh ruangah Laimi sinak in a tlau hmasabik ding mi cu mah holh fate le Kawlholh in ramdang ah khrihfabu maw, hawikomhnak a tuahmi hna hi kan si kho.  Hawikom ah an ser khawh ding mi Lai mipi an um lai lo.  Minung an tlawm caah an fa le kha biakinn ah an holh an thiamter kho hna lai lo.  Lairam ah holh fate a ngeimi nih ramdang ah mah holh tein khrihfabu ser le tthan kan i timh ahcun kan tlau tuan lai.  Hi nak nak in Laimi tambik nih kan holhmi Laitlai holh hi thiam cio i zuam i Pathian thangtthatnak zong ah holh pakhat i hrawm kho ding tiang in tinh le duhnak kan ngeih lawng ah miphun pi hna lakah tlau lo tein kan um kho ve lai.   

5)     Midang khrihfabu hna he i komh duhnak kan ngeih ahcun kan mino hna cu Laiholh in an i chawn lai, an i kom lai.  Gospel team zong in an i leeng kho lai.  Cu ti cun, Laimi sinak he an tthang lai.  Cu caah pehtlaihnak buu zong ngeih cio kan hau ko hna.  Laimi kan thanchonak ding ah buu le khrihfabu kan herh taktak. Kan holh in hla kan sak tti le Pathian kan thangthat tti caan a tam tikah kan zeizong te an tthang dih lai.

6)     Ca, holh le nunphung cu Thawngttha a si ttung lo, zeitindah nan kan cawnpiak tiah ti khawh kan si.  Nain, Ca le Thawngttha chimnak (Literature and Evanglism) hi an kal tti kho bik.  Laimi kan lakah Bible rel le hlasaknak in Laica a thiammi an tam ngai.  Mah ca le holh in Bible kan rel khawh lo ahcun kan tlau ding a fiang ko. 

Lairam a sertu ding kan si

            Pathian nih ramdang ah khuasa ding in a kan thlahnak cu Lairam ah miharsa u le nau le sifak santlai lo hna bawmtu ding ah fialmi kan si.  Lairam ah kan ttuan khawh mi rian hna zong a um len ko cang.  Mission rian a ttuan ding zong in kan i timh ding a si.  Profet Isaiah nih a chim bantuk in, sifah le harsatnak sal ah a taangmi kan miphun hawi hna cu chanhchuah ding rian nganpi kan ngei.  Kan ttuan duh lo ahcun kanmah cio lila zong kan tlau ko lai.

            Ramkip ah aa tthekmi Laimi vialte hi hmun khat ah i hlum tti kan duh ahcun,  hmun khat te ah Lairam ah rianttuan tti kan hau.  Mission rianttuannak nih ram kip ah a tthekmi Laimi hi a kan fonh khawh lai.  Laica, Laiholh le Lai nunphung tthanchonak caah ram kip in a buu in phaisa thazang chuah i rianttuan tti hna usihlaw, Lai Bible, Lai hla cauk, Lai Bible hrilhfiah ttialnak, Sunday School cawn ding mi cauk,  Lai mekazin le nifatin/zarhfatin chuak thawngzamhnak hna le DVD, DC tiang in a phunphun kan chuah khawh hnga.  Hi bantuk in kan ttuan lawng ah Lairam le ramdang ah kan miphun a hmun kho lai.  Hi hi kannih caah Pathian nih Profet Isaiah bantuk in kan chuah hlan in a kan auhnak cu a si ve.

Miphun hna caah ceunak

            Kan umnak ram hna hi Pathian zumhnak in an tla tuk cang hna.  Kannih Chinmi zumtu hna hi vunrang le vunnak mi hna lak ah Khrih Thawngttha ceunak chim ding thlah kan si.  Pathian nih a kan kawhnak aw kan theih a hau.  Pathian ah duhnak fak deuh ngei in biaknak lei ah i pe ding kawh kan si fawn.  Hi Pathian Bia lawnglawng nih kan miphun a ser cang.  Hmailei ah Pathian bia kan ttanh i kan i nunpi lawng ah ramdang ahhin kan hmun kho lai.  Khrih ceunak karhter ding ah Bawipa nih hman a kan duh.

Bia donghnak

            Khrih nih achan ngei ding in a kan auhnak hi kan theih ahcun thluachuah vanluhnak tampi kan dong lai.  Kan ram a tthangcho lai.  Kan miphun a tthangcho lai.  Khrih kan zumhnak nih vawlei ah a tlungmi Bawipa pennak chungah lunglawm tein a kan nunter.  Khrih ram kauh ter ding ah kan Chin miphun ningpi in a kan auh.  Nangmah le keimah zong kan chuah hlan in auh kan si ve.  Tho hna usihlaw ttuan hna usih.

            Hi Pathian auhnak a tlin khawh nak ding ah USA ahcun Chin khrihfabu 42 nih Chin Baptist Churches USA ah kan i kom hna.Komh mission rian kan ttuantti hna.  Ngaihchiatnak ah kan i hnem hna, kan i bawm hna.  Lairam ah fimnak, ngandamnak, ca lei fimnak in tthannak, ngakttah cawmkennak le Thawngttha chimnak in rian kan ttuan.  Laica tthanchonak caah Laica cawnnak zong CACC he kan ttuan tti.  Lai Bible hrilhfiah ttialnak caah phaisa tampi kan dih cang.  Hi bantuk in, Chinmi dihlak nih i bawm in Lairam ah rianttuan tti hna usih law cu, Lairam le ramdang ah Laimi kan hmun zungzal kho hnga. 

Phungchimtu 11:4, 6  Thlitu le nikhua an tthat tiang na ngan peng ko ahcun zeihmanh na tuh bal lai lo i zeihmanh na zun bal pek fawn lai lo.  Zing lei ah thlaici tuh ko.  zanlei zong ah ngol hlah; zeicatiah an dihlak in an tthat lai le an tthat lai lo kha na hngal lo. 

Phungchimtu nih a kan cawnpiak bantuk in, zeihmanh kan tuh lo ahcun zeihmanh kan zun pek fawn lai lo.  Thlitu le nikhua an tthat tiang kan ngan a hau lo.  Kan si khawh lio te ah ttuan kan hau ko hna.  Kan ttuan ahcun Pathian nih thluachuah tampi a kan pek ko hnga.  Pathian nih thluachuahnak in pe cio hna seh!