Leng Monica Ngunrempar Uk
Lungrualnak (Unity)
A tulio i kan miphun sining, vawlei lei in le biaknak lei in, vun zoh tikah lungrualnak (unity) hi kan herh bikmi a si tiin ka ruah. A hmasabik i ruah ṭi hna usih ti ka duhmi cu zei hi dah lungrualnak timi cu a si? Pakhat nak ah lungrualnak hi dictionary nih cun pumkhat si nak tiin a leh. A si ne le kannih khrihfami caah teh lungrualnak hi zeidah a si kun? A si ahcun hi lungrualnak timi hi zeitin dah kan ngeih khawh lai? Kan khrihfabu ah siseh, kan mino ah siseh, kan community ah siseh, kan miphun hna lakah siseh zeitin dah kan ngeih khawh lai. Hi lungrualnak ngeih taktak ding ahcun kan ziaza (attitude) hi a biapi ngaingai.
Pakhatnak ah toidornak hi ngeih hrim a hau. A sullam cu mah le mah hi midang nak i biapi ah i chiah lo i, mi tang ah toi i dor ti hi a si. Phundang i van chim ahcun toidornak a si lo le mi tang ah toidornak lungthin ngeih cu phorhlawtnak ngeih lo zong hi a si ve. Hi bantuk lungthin putnak hi kan pawngkam i a um mi hna kan value/ hngalhthiamnak le hmuhthiamnak hna ding ahcun a herh hrimhrim mi a si. Filipi 2:3-4 kan zoh asi ahcun Khrihfami hna nih kan nunning ding he pehtlai hin Bawipa nih a kan cawnpiakmi kan hmuh. Cucaah, toidornak lungthin aa dawhmi kan ngeih lo ahcun keimah tinak nih a kan tei lai i, khrihfabu hna ah uk tu le a lu bik si hna kan duh lai. Pathian tu hi a lubik si ter loin, kan mah tu hi a hmasabik ah le a lubik ah i chiah kan duh lai.
Pahnihnak ah nunnemnak ngeih hi a biapi tuk fawn. Hi biafang hi mirang holh in cun gentleness/ meekness/ mildness ti zong in leh khawh a si. Vun ruah ahcun, mi nunnem mi hna hi cu mi dermi le a ṭhawnglomi ah kan rel tawn hna nain, nunnemnak hi cu mah le mah i teinak le power/ hmuhkhawh lomi ṭhawnnak kan ngeihmi i control khawhnak tu deuh ah ka ruah. Bianabia ah, Moses zong kha mider ngaimi le mi nunnem ngaimi a si ko nain, Biakam hlun chung kan zoh asi ahcun a raltthatnak le thazaang ṭhawnnak nganpi in thil a tuah khawh kha kan hmuh. Cun, Jesuh zong kha Matthai 11: 29 ahcun “meek and lowly in heart”/ mi “nunnem le toidornak lungthin a ngeimi” tiin a kong chim a si. Nain, Baibal chungah kan hmuh ṭhiamṭhiammi cu biakinn i chaw a kawlmi le thil a zuarmi pawl hna kha fak ngaiin a ṭhawl hna ti a si. Ka chim duhmi cu thinhun khawh caan le aw hraan khawh caan hna zongah hin, nunnemnak he kan um ahcun lungrualnak hi cu pakhat le pakhat kan karah a um kho deuh hrimhrim ko.
Pathumnak ah lungrualnak ngeih dingah cun saupi harnak/ fahnak in khawh hi a biapi tuk fawn. Hi ka i kan chim duhmi cu lungsaunak ngeih, i sum khawhnak le ngaihthiamnak ngeih le teirul chamnak hna ah i ranh lo hna hi an si. Khrihfabu hna cu mitampi, ruahnak aa khat lomi le a hohmanh a perfect mi/ a tling khitkhetmi le a chambau lomi kan um lo caah, kan palhsualnak caan le pakhat le pakhat lung i si lonak le i thinhunter caan a um la. Cucaah, lungrualnak a um khawh ding a si ahcun khrihfabu i minung pakhat cio nih hin pakhat le pakhat kan tlamtlinlonak le kan chambaunak cio hi kan i theihthiam khawh i, kan i ngaithiam khawh i, kan i intuar khawh a hau.
A palinak ah dawtnak in pakhat le pakhat i in khawh timi a a herh fawn. Hi in khawhnak kan timi hi a hmasa deuh i i sumnak le lungsaunak he khan aa khat. Hi bantuk in pakhat le pakhat tlamtlinlonak kan i hmuhthiam i, kan i intuar khawhnak ding caah cun, dawtnak hi kan ngeih a hau hrimhrim mi a si ve. I Korin 13: 4-5 kan zoh ahcun, kan hmuhmi cu “dawtnak cu thlachiat a ruat i mi cungah zaangfahnak a ngei…a nah a chuak lo, a lung a puam lo i aa porhlaw lo…tla bulbal in khua a sa lo i amah zawn lawng aa ruat lo; palhnak kha aa cinken peng lo” ti a si. Si, a ngaingai ah cun dawtnak lungthinput ṭha ngeih hi a hmasa i ziaza ttha le lungthinput nak ṭha ngeih a hau kan timi hna a fonh tonh tu kha a rak si. Kolose 3: 12-14 chung kan rel ahcun fiang tein hmuh khawh a si.
Panganak ah i zuamnak ngeih hi a biapi tuk fawn. A hmasa i kan chimmi ziaza hna le lungthinput ttha hna ngeih hi naturally/ kan sining/ kan kokekning a si lo i, a ho kan ca poh ah a fawi lomi a si. Cun lungrualnak ngeih peng zong hi thil har ngaimi a si fawn. Cucaah cun, kan khrihfabu chung ah pakhat cio nih hin i zuammak/ effort/ endeavor hi an ngeih hrimhrim a hau. Mirang bible kan zoh ahcun, Paul nih a Efesa 4:3 i a chimmi cu hi i zuamnak hi cu, “to exert one’s self- endeavor, give diligence.” Lai Baibal ahcun “pumkhat sinak, thlarau nih an pekmi hna kha, ngeih peng awk ah an funtu hna daihnak hri khan fekte in i ṭem u” tiin cawnpiak kan si fawn. Pathian sin in a ra mi i zuamnak taktak ngeih ve lo ahcun a rak si kho ve lo.
Tuan deuh i thil pa 5 hna hi kan ngeih khawh a si ahcun, lungrualnak hi kan ngeih khawh deuh lai ti ka zumh. Asi ahcun, zeiruang ah dah lungrualnak hi a biapit tuk? Pathian nih a mi hna caah cun a kan duhpiakmi a si. Pathian nih cun i tthen le lungruallonak hna hi a duhmi a si ballo. Biakam hlun chung i, Namber 16 chung kan zoh ahcun Korah le Moses kong kha kan hmuh. Korah le a chung le kha Israel mi lak ah khan hruainak kongah buainak an rak chuahter ti kha kan hmuh. Pathian nih Korah le a zultu pawl kha an lung an i thleng hnga maw tiin caan a pek hna ti kha kan hmuh fawn. Nain, buainak an chuahter peng caah, Baibal nih a chimmi cu Korah le a zultu pawl cu vawlei nih a dolh hna i, an tlau thai ti kha kan hmuh. Hi tuanbia chung i kan i laak dingmi cu Pathian nih hin a mi hna chung i mi a tthentu le lungrualnak a buaitertu hna hi a duh hrimhrim lo i, a hrem hna ti hi a si. Cucaah, kannih cio zong kan dirhmun i zoh ve i, kan biachim hna le kan thiltuahmi hna ah buainak le lungruallonak chuahter tu si hna hlah u sih. Cun kan theih dingmi a biapi taktak ṭhiammi cu, thil fate le mi tlawmte nih hin thil ṭhami hi an hrawh khawh ti hi a si fawn.
Lungrualnak a um lo ahcun, kan khrihfabu, kan community, kan miphun hi kan ṭhangcho kho lai lo. A hmasa i ziaza 5 hna ngeih cu thil fawi te a lo tawn ko nain thil har taktak a rak si ve. Dawtmi u le nau le nu le pa hna kan khrihfabu cio ah le Chinmi hna karlak i lungrualnak a um khawhnak caah cun Pathian rak theih taktak le zumh taktak lo cun a si kho lo. Amah lamhruainak lo cun a si kho hrimhrim lo. Kan ram sining a tthat lo nak hmang in Pathian nih vawlei cung hmun zakip ah a kan phanhter. Um sawhsawh men ding kan si ti lo. Cun lungrualnak a ngeimi nih cun khrihfa a si lomi hna nih an kan hmuhtik ah, Pathian lei ah kan hruai khawh hna. Hi bantuk “quality” ttha kan langhter khawh ahcun Pathian thawngṭhabia chim bantuk a si le midang zong Amah lei zongah kan hruai khawh hna ti hi ka hmuh ning a si. Zeiruang ah ti ahcun lungrualnak cu aa dawhtuk hringhran mi a si caah a si. Lungrualnak a ngeimi khrihfabu, silole miphun cu sawhsawh an si ballo, Pathian nih a hman zungzal hna. Kan miphun lak ah lungrualnak a um ve ahcun Pathian kan Pa nih a kan hman lai i, a kan cawisan chinchin lai.
Kan chimmi hna cu Bawipa sunparnak caah si ko seh! Amen
--
Monica Ngunrempar Uk
Washington DC
