Lairam ah khuacaan pathum a um. Cu hna cu: Thaal caan, Fur Caan le Khuasik caan tiah kan then hna.
Thaal Caan
Thaall caan cu February thla dongh lei khin a hun I thawk I May thla dih khin a dong. Thaal ah cun, lo duah le thlaici thlak hi lothlomi hna rian biapi bik a si. Thaal caan a chuah cun, fing le tlang kip ah meithang a zaam I lung a leng ngai tawn. Thaal caan chuah I a awnmi khuacaan rel ca hna lakah fiakfiarok, thankawngsakap, koktut le tlerlung va hna cu theih bikmi an si. Cuhna lakah, fiakfairok hi minthang bik a si. Thaal caan ah tica an reu I nga pawl a tlaih an fawi ngaingai. Laimi nih nga kan tlaih ning phun lakah; parathlei, ngahringdawi, siothlaak, survorh le lenkhangzar hi mitam u nih kan hman bik. Ngahringdawi cu ngaknu tlangcal nih an uar bik. Thaal caan ah a paarmi pangpar hna lakah, chokhlei, vaurawng, samtawn, faiceu, tumpang, senri le thingkep par hna hi minthang bik an si. Thaal caan a tlaimi thingthei hna lakah, kethei cu min thang bik a si. Keithei hrawn cu ngaknu tlangcal nih hawikomhnak ah an hman tawnmi caan nuam a si. Thall caan ah mehhang lei in ei tawnmi cu; tuaihmawng, tabop le bantumpaw hna hi an si ve. Bantumpaw le tabop cu a kihnak zoram ah an um duh.
Fur Caan
Fur caan cu June thla in aa thawk I September thla dih hrawng khin a dong. Fur ah cun lothlomi caah lothlawh hi rian biapi bik a si. Fur caan a chuah cun, ruah a sur tuk caah fing le tlang kip ah rianmei le tikhu an zaam. Tiva an nawi, an lian I tica luan thawng a thang ngaingai. Lo chung cinmi thlairawl; zil, mai, mai-an, fongvun te pawl an zaat lio a si caah lo kal a nuam ngaingai. Dum chung cinmo Apple, piar, sachuma, khuhlu le a dang theitlai pawl zong an zaat lio te a si caah eidin awk a tam I um a nuam. Fur caan I a awnmi hna lakah thareng cu minthang bik le mi lung a lentertu bik a si. Uhtlak zong zaan caan ah an awn ve. Fur caan ruahpi a haan khawh ka ah vate run pawl an rak I lawm ngaingai hna. Fur ruahpi haan khawh ka va (vate) peel cu ngakchia caah a nuam ngaingai mi a si. Fur caan ahhin anhring-hnah an hninghno. Eidin ding a tam caah lothlo nu le pa caah cun khuacaan nuam ngai a si.
Khuasik Caan
Khuasik caan cu October thla in aa thawk I February thla lai hrawng khin a dong. Khuasik caan cu lothlo nu le pa nih an thlawhmi theipaar an zuun caan a si caah caan nuam ngai a si. Khuaisik a chuah cun Fur caan khuadawm nak pipi hna khi zingdap ah an tla dih. Fing le tlang cu phentu an ngeih ti lo caah piang ririal tete in a um I an I dawhnak a lang dih. Khuasik caan ahcun hirha a zaang a tlonlen a nuam ngaingai. Khuasik thla ah cun fing le tlang kio ah phaizawng le tlangsam an par I khua le ram an I dawh ngaingai. Phaizawng paar tizu cu vate nih an duh ngaimi a si. Khuasik thla ah lothlotu ca I caan nuam bik cu, facang tuah hi a si. Facang tuan caan ahcun chungkhat dihlakin lo ah riah a si I a nuam tuk hringhran. Lo chung chuak belawi le chihria hi meh ah kan hman bik. Khau sik a chuah cun zuu zong rawk kawl ah an vaak I komg ( lam ) an tuah. Cu an tuahmi kong ahcun cep(pheikall) tuah a si I cucu ngakchia pawl an I nuamhnak a si. Zaan caan ah tiva ah a ummi nih ( daangte ) tlaih khawh an si I cu zong cu a nuam ngaimi a si ve. Khuasik caan a nuamtertu bik cu Khrihfa kan caah puai sunglawi bik I kan ruahmi Bawi Zisuh chuah cam ( December 25 ) puai hi a si. Christmas caan ahcun sifak le santlailo zong kan I lawmh dih caah caan naum le caan sunglawi tuk ti ruahmi a si.
