 |
| Steve Jobs |
5 October, 2011 ah Steve cu daitein a thi tiah, a chungkhar nih, kan hnu kum chung vialte a takcung cancer zawtnak ral a doh lio ah a rak bawmchantu vialte lomh pah in an chim. Steve cu zapi sin a tlawnlenak ah saduhthah phuntling a ngei i, a pumpak nun ah, Chungkhar dawtzia a thiam ngaimi a si tiah a chungkhar nih an chim. Thlacamnak in siseh, ruahchanak in siseh, a kan bawmchantu vialte nan cungah kan i lawm tiah a chungkhar nih lomhnak an chim. Steve a thazaang, aa zuamnak le a fimnak nih kan nunning hi relcawk lo lamtam piin a thanchoter i Steve thawng in kan vawlei hi zei he tahchun awk tha loin umnak hmun tha deuh a cang tiah a riantuanak Apple company nih an chim. Steve cu thin cancer in 2004 ah a rak zaw i, 2009 ah a thin an rak thlen piak. CEO in a chuah hlan zarh ruknak ah a zawtnak aa thok than caah a orhlei kut bantukin a hmanmi Tim Cook sin ah Chairman a rian cu a khinh. vawei ah khuaruahar mifim thiam kan sung, Steve amah lawng nih a rak sak khawhmi Apple company cu a kal tak cang, Nain steve a thlarau cu Apple a dir khawhnak hrampi a si zungzal lai tiah Tim Cook nih a chim. Steve hi a thih ah kum 56 a si. A nupi Lawrence le a fa le pali a roh tak hna.
Steve Jobs Tuanbia Tawi
2005 kum June 22 ah Stanford University Boih peknak an tuah lio ah Apple Computer, iPhone, iPad le Pixef Computer Animation Studio a thok hmasat bikmi Steve Jobs nih sianghnakchia pawl hna sinah bia a chimmi a si. A rel remnak in Lehmi a si caah palhnak a um cun ka ngai thiam uh. Cun a sau pah i a zuam mi lawngnih rak rel te ko uh.
Vawleicung sianginn tha pakhat a simi Stanford University ah Degree a lami sianghngakchia nan hmai ka ah biachimnak caan ka hmuh caah kaa lawm tuk hringhran ti chim ta ka duh. Asinain kei hi Boih a hmumi ka si lo. A taktak ti ahcun hi bantuk Boihlaknak hmun hi a voikhatnak ka telkhawhnak a si. Nihin ni nan hmaiah keimah kong thenthum in ka chim lai. A saupi cu a si lai lo. Cun a tha ciammam zong a si lai lo. Kei hi Reed College ah thla ruk lawng sianginn a kai i a chuak thanmi ka si. Asinain Sianginn he then siang loin thla 18 ka kai nolh than. Zei ruangah sianginn ka chuahnak a si hnga ti hi nan thei duh hnga maw? Hi kong chim ding ahcun ka chuah hlan kong in thok i chim a hau lai. Kei hi ka nu paw chung ka um lio ah ka nu hi Va a ngei lomi sianghleiruun sianghnakchia pakhat a si. Mah ruangah cun ka nu nih keimah hi hrin i mi dang cawmter ding in a thin lung a khiak. A ka cawmtu ding nu le pa hi boih la mifim an si lai tiah a ruat i Lawyer a simi nu va hna sinah chiah ding in timhtuahnak an rak ngai. Asinain "a aaaa..aa.a..a.a" tiah ka chuah lio ah hin pa ka rak si i Lawyer te nu va nih kannih kan duhmi cu Nu pei a si cu tiah an i let than. Mah ti cun Lawyer pa i a nu pi nih atu ka nu le pa sinah " hi mah ka hin ruah lo piin fapa a ngei i nan duh maw?" tiah phone a chonh hna. Ka nule pa nih cun kan duh tuk ta. Asinain ka nule pa boih ngeimi zong an si lo. Ka pa cu tanghra hmanh a awng lomi a si kha ka nu nih a theih tikah hringtu ka nu nih min a thut piak hna lo. Cun ka nule pa nih a ngan tikah Sianghleiruun kan kaiter hrimhrim lai tiah bia an kamh hnu lawng ah min a thut piak hna. Hnu kum 17 a rauh hnu ah Sianghleiruun sianghngakchia pakhat ka rak si. Asinain khuaruat setsai loin Stanford tluk deng in a man a fakmi sianghleiruun ah ka rak i thim. Ka sianginn fimcawnnak ah sifak nule pa tangka cu ka hman ka den ai cang. Thlaruk a rauh hnu ah hi sianginn kainak thawng in fimnak ka hmuhmi le ka tangka hmanmi a tlak in ka hmu lo. Mah lio ah zei tinhmi (GOAL) hmanh ka rak ngei lo. Ka nunnak caah zei ka tuan lai ti ka ruat kho lo. Nule pa harsa tein a khawnmi tangka tu kha hman tlorh kha a si ko. Mah ti cun sianginn in ka chuak. A tha te ko lai tiah tihnak thinlung za he sianginn cun ka chuak. Asinain atu ka ruahthan tikah mah ka chuahmi kha thil tha bik a si tiah ka hmuh than. Mah ti cun hawi kom rual he Coke thlalang thawl khawn in dawr ah kan pek than hna. Coke thlalang thawl 5 hrawng kan khawnmi nih rawl voikhat khim te a kan ei ter khawh ko. Zeltuang cungah ka hawi le cun ka i hlonh i kan it sawh ko. Zarhpi ni chiar peng 7 a hlarnak hmun Hare Krishna Hindu biakinn ah ke te kan kal i man lo tein rawl cai lak in ka va ei tawn. A thawt zong a thaw ngai te. Cuticun kha lio caah ah theihduhnak hngalhduhnak thinlung zul in ka rak tuahmi hna hi cawk khawh lomi man sung bik ah a hung si than. Mah lak ah pakhat in kan chimh hna lai. Mah lio ah hin Reed Colledge i kut catial dawhnak cawnnak hi ram chungah a tha bikmi a si. Poster te hna, ca tlangtar te hna, Min te hna hi kut in dawh ngai in an rak tial. Cuticun zei sianginn kai awk zong ka ngeih lo tikah Kut catial dawhnak ahcun ka kai ve. Serif le San Serif ca fang tial hna ka rak cawng. Cu cawnnak ahcun cafang pakhat le khat zeitluk in dah an i hlat timi biatak tein kan rak cawng. Hi thiamnak i a thawt nam kha ka theih deuhdeuh tikah hi fimthiamnak hi a dawh tukmi, tuanbia ah a tang khomi le Sciene thiamnak lei in kawl khawh lomi thiamnak a si ti ka hmuh. Ka thinlung a ka la ngai te. Hi thiamnak nih hmailei ka nunnak caah zeidah a ka bawmh khawh lai ti ka thei lo. Asinain kum 10 tluk a rauh hnu Macintosh Computer design ka suai tikah mah ka rak cawnmi kha ka lung ah a hung chuak than. Cu thiamnak cu hmang in Mac hi design ka rak tuahmi a si. Mac hi vawleicung ah hmasat bik cafang dawhdawh hmang he hmanmi PC a si. Kha lio ah mah thiamnak kha rak cawng hlah ning law Macintosh hi a dawh a rem takmi le zoh nuammi cafang pawl kha computer ah ka chia kho hnga lo. Windows zong Mac i cafang pawl copy mi a si caah cafang dawh hna hi computer in a chuak kho hnga lo tiah chim khawh a si. Sianginn kai ning law, kut catial cawnnak tintan cu ka kai hnga lo. Hi thiamnak hi cawng hlah ning law PC ah cafang dawhdawh tial khawhnak hi a um lai lo ti ahcun a hmaan ko lai. Sianghleiruun ka kai lio ah hmailei caan zeidah ka si te lai ti cu zeitindah a si khawh hnga. Kum 10 a rauh hnu lawng hnulei caan ka hun zoh i fiang tein ka hmun. Ka chim chap ahcun hmailei caan hi zeitindah a si te lai timi kan hmu kho lo. Hnu lei von her lawng ah hmuh khawh mi a si. Cucaah cun tu ni Boih a lami sianghngakchia na za tein hmai lei caan kong hi nan ruah ko lai. Tu ni fimnak nih hmai zeitluk in dah a thathnemh lai ti na theih lo hmanhah. Khi caan a phak tikah fiang tein nan i fiang te lai. Nan fimthiam cungah hin zumhnak nganpi ngei u. Caan tha he a tlakning hman khawh i zuam cio u. Pahnihnak cu Duhnak le Tlaknak kong a si. Kei hi mi-van-tha ka si .Ka duh taktakmi rian hi ka noh tein ka kawl khawh colh. Ka nule pa i an Leilawng chiahnak kudawng chung i Apple cu Woz he kan rak thoh lio ah hin kum 20 lawng ka si rih. Kan pahnih biatak tein ka rak zuam ko. Kum 10 chungah kan pahnih zuamnak thawng in Dollar 2000 le riantuan 4000 a ngeimi Company pakhat ah a hung chuak kho. A bik in kan rak sermi Macintosh cu Zuarkhawhnak kan tuah hnu kumkhat hrawng ah, kum 30 ka tlin lai ah a si. Rian in chuahter ka si ai. Mah nih tuahmi Company cu zeitindah riah in cun an in chuah thiam tiah nan ruat kho men. Hi kong hi, hitinhin a si.
Apple Company a thancho thluamah tikah a thiambak tiah ka ruahmi pa pakhat cu keimah he riantuanti ding ah Management rian cu ka pek. Kumkhat chung cu a tlamtling ngai ko. Asinain hnu deuh hnu deuh in ka duhning a rak i dang pah thluahmah. A hnu ah biatak ngai in kan buai. Mah tikah Director bu pawl nih amah lei ah an tang dih i kum 30 ka si ah rian in chuah ka si. Ka nunnak le thiamnak dihlak in ka rak dirhmi thilpi cu ka sung cang ko. Ka caah ahcun a fakfak ngaingaimi sunghnak le ngaihchiatnak a rak si. Thla tam nawn te zei tuah awk thei cun ka um ko. David Packard le Bob Nayce cu ka va nawl hna. Silicon Valley hin chuah i tlik tak, zam tak te hna tiang hi ka lung ah a hung chuak. Asinain duhsah tein ka fiangmi thil pakhat te a um. Cucu zeidah a si ti ahcun ka rian hi ka dawtuk, ka rian hi ka duhtuk rih ko hi ta ti kai thei. Apple ah kan rak buainak hna nih ka duhnak dawtnak hi an tei kho hrim lo. Hlonh le hlawt rak tong hmanh ning law kei nih cun ka dawt tuk thiamthiam ko. Ni khatkhat ah thok than ding in ka lung kai khiah than. Asinain Apple Company in chuah ka rak tonmi hi ka chanchung ah a ngan bikmi vanthatnak a rak si. Mah lio ah hi tin hin ka rak ruat hrimhrim lo. Teinak timi thil rit nganpi cu zaang tein a kalpi khomi minung pakhat sinak in ka thlen. Zei thil hmanh hi an i fiang hna lo. Hi caan thok in lungretheihnak vialte kal tak in thilthar sersiamnak caan tha cu a rak i thok. Kum 5 a rauh hnu ah NeXt company cu ka dirh khawh. Cun Pixer timi company zong ka dirh. Cun mitha taktak nu te he kan i tong i chungkhar zong ka dirh chih. Pixer Company hi vawleicung ah hmasatbik Computer Muittawn a rak chuah tu a si. Nihin ahcun Pixer cu vawleicung ah a larbikmi Cartoon chuahtu company pakhat a si. Cun Apple Company nih NeXt Company cu an ka cawk than i Apple Company ah ka phan than. NeXt ah ka rak sersiammi technogy cu Apple i a nunnak bik thil pakhat ah a hung si. Cuticun Laurence he a nuammi chungkhar ah ka hung nung kho. Apple in chuak hlah ning law hi bantuk teinak hna hi a hung chuak lai lo ti cu a fiang ko. Rian in chuahter, rian in dinhter timi hi a khat in a kha mi Damnak siivai bantuk a si. Asinain mifak nih siikha ding cu a har ngai ko. Kan nun chung caan ah hin kan Lu hi lungtum ngan in kan deng hna seh law cung bang ka ton tawn hna. Asinain nan zumhnak thlau hrimhrim hlah uh. Ka nun chung i thilhar vialte ka rak tei khawhnak hi ka duhnak ka dawtnak thinlung ruangah a si bik ko rua tiah ka ruah. Mah caah Sianghngakchia vialte hna a hmaanmi Dawtnak taktak kawl khawh i zuam uh. Mah ka ah hin Nungak kawl zong a tel bangin rian zong aa tel. Atu tiang a tong rih lomi nan um zongah nan hmuh hlan lo kawl ko uh. Nan ton sawhmi he i za hlah uh. Ka hmu cang maw, hmu lo timi cu thinlung le he a peh tlaimi a si caah chim awk a tha lo i nanmah tein nan i fiang ko lai. Cuticun nunchung duhmi he na um tti kho lai. Caan a rauh deuh ah an thlum chin lai.
Pathumnak cu Thihnak kong a si. Kum 17 ka si lio catlang pakhat ka duhtukmi ka hun lak than a si ahcun zeidah a si ti ahcun," Ni caan hi ka donghnak ni a si tiah ruat peng ning law, nikhatkhat ahcun a si thiamthiam dingmi a si" Mah biafang hi ka thinlung ah a cam ngai te. Kum 33 chung zing ka thawh fatin te thlalang kaa zoh i hi bia hi ka hal peng. Nihin hi ka donghnak ni caan a si ti theihning law zei-tuah dah a hau hnga? mah tikah kan thih lo ding ko ahcun, pakhat tuah cu a hau hrimhrim ti ka fiang. Nunnak caah a biapi bikmi lungkhiaknak ka ngeih ah hin bawmtu tha bik ah ka rak hmanmi thil cu Thihnak cu "Nunnak i khat te lei ral te ah khin a um ko" timi hi a si. Zei ruangah ti ahcun rumnak hna, lianngannak hna, ruah-channak le ningzah mualpho lai tihnak asiloah sunghnak lai tihnak vialte hna cu thihnak he an i ton tik ahcun an mah tlau tein an tlau ko i, abiapi bik mi thil lawng lawng kha an tang tawn. Liam cia kumkhat ah, tha lo ngai in ka dam lo. Zeidah si ti ahcun Pancrease Cancer zawtnak na ngei ti si. Pancrease cu zei a si ti hmanh ka thei bal lo. Asaubik ah thla thum in thla ruuk chung lawng nun khawh ding kha a si. Damh khawhmi Pancrease cancer a um rih lo tiah Doctor te nih a kan ti. A sullam cu zei si ti ahcun tu hnu kum 10 ahcun ka fale ka chimh hna lai na timi cu hmai thla hnih khat chung hin a dih lak in chim hna tinak a si ko cang. A tangmi chungkhar hna harsa lo ding in, na rian hi a rannak in limzok cang tinak a si ko. Ka kal cang lai "ByeBye" ti hna tinak a si ko. Asinain tha tein a ka check i, an cun hlai tikah cun, dam khawhmi a si ko lai. Mah bantuk cancer cu a um bal tiah an ti than. Cuticun ka tlawp i atu tiang ka nun khawhnak a si. Chim duhmi cu mizei poah nih thihnak hi kan tih." Vancung khua Vanram ah ka kal lai tiah a ruatmi hna hmanh nih vanram kal ding thih cu an duh lo, Asinain thih cu ahohmanh nih kan hrial kho kho fawn lo. Nikhatkhat ah ka ton cio dingmi a si ko. Thihnak hi Jesuh lawng nih a tei. Asinain amah a thi hmasat i a tho thanmi a si caah a thihnak cu a ton ve. Hi vawlei pum hin thihnak a luatmi a um bal lo. Zei ruangah kan thih ti ahcun a si awk a si caah a si ko. Thihnak nih a hlun tukmi thil hna cu a hlonh hna i thil thar thar nih a hun rulh than ve. Mah caah cun nih sianghleiruun sianghngak hna zong, nihin ah mino muidawh tete nan si ko nain, nikhatkhat ah cun natar te lai i hlonhmi thil nan si te ko lai. Lungthatlonak bia ka chim sual ahcun ka ngai thiam uh. Asinain a hmanmi thil a si ko. Cucaah cun Sianghngakchia hna caan tampi nan ngei lo.Hawi dang bantukin nan caan hi a lak in dihter hlah uh. Mi duhthiamnak chungah nan nunnak thongtla hlah seh. Nan thinlung i auhnak thawng kha ngai uh. Mi dang tuah sernak le khenkhamnak hna i ter hrimhrim hlah uh. Abiapi bikmi cu "Nan thinlung nih an hruainak hna hmunhma ah khan kal ko uh" anmah nih zeisiding dah na duh taktak ti an theih ko. A dang pawl cu a biapi lomi thil an si. Ka hngakchiat lio ah Ca uk tha taktakmi "The Earth Catalog" timi ka ngei. Computer ca tialnak te a chuak hlan 1960 ah a si. Hi ca uk a tialtu cu Stanford he a nai te Menlo Park ah a ummi Stewart Brand a rak si. Atu nan chan bang in computer a um lo caah Kut tuk ca tialnak in an tial i, Polaroid camera he an ttawn hnu ah an chuah mi a si. Tu nih ah Google ca uk tha bantukin nan hmuh bantukin khi lio Google chuah hlan kum 35 lio ah ca uk tha taktak, a dawh tukmi a si. Stewart le a hawi le hna nih ca uk cu an chuah lengmang. Keimah zong atu nan mah bantuk ka si lio 1970 kum hrawngah a si. A donghnak ah a tialmi cu," Taam hal in Um Law, Mirut ah bantuk Nung "ti hi a si. (www.wholeearth.com) ah kawl khawh a si. Kei zong hihi ka nun pimi a si. Atu Sianghngakchia hna zong laksawng pek kan duhmi hna cu " Taamhal in Um law, Mihrut bantuk in Nung" ti hi a si.
Alettu : Tin Za Uk
